School: Baile Theas (B.), Malla (roll number 4953)
- Location:
- Ballyhass, Co. Cork
- Teacher: Tadhg Ó Hanluain
Archival Reference
The Schools’ Collection, Volume 0364, Page 285
Image and data © National Folklore Collection, UCD.
See copyright details.
DownloadOpen data
Available under Creative Commons Attribution 4.0 International (CC BY 4.0)
- XML School: Baile Theas (B.), Malla
- XML Page 285
- XML “Caisleán Magner”
Note: We will soon deprecate our XML Application Programming Interface and a new, comprehensive JSON API will be made available. Keep an eye on our website for further details.
On this page
- Tá an caisleán seo suidhte i bparóiste Casileán Magner agus i bhfoisgeacht trí míle slighe ó Cheann Tuirc. Níl fágtha de anois acht na fallaí agus "eidhneán ag eascair" ortha. Níl aon chinnteacht faoin bhliadhan 'nar tógadh an caisleán seo ó thárla nach bhfuil trácht air ins na láimhscríbhiní go dtí an 17adh aois deag acht mar sin féin baintear amach ó chuma agus déanamh an foirgnimh gur tógadh é circa 1500. Cuma nú déanamh dronuilleogach atá ar an gcaisleán agus tá an chuid is mó dé'n túr le feiscint go fóill. Is beag trácht atá ar an gcaisleán seo go dtí an bliadhain 1641. 'San am sin chómhnuig Risteárd Magner 'sa chaisleán agus bhí sé 'na stuírthóir (agent) ar áitreoirí Gaedhealacha Duthaighe Ealla. Ní folaír nú bhí sé páirteach i slighe eigin 'san eirghe amach, 1641, mar is soiléar go raibh Cromaill a d'iarraidh bob a bhualadh air. Cuireadh d'iachaibhar ar Mhagner, pé scéal é, dul go dtí Cluan Mealla chun ceannais Chromaill d'admháil go pearsanta. B'é rud a thuit amach ná gur thug Cromaill litir dó chun tabhairt do Cholonel Phaire, fear ionad an righ i gCorcaigh. Caithfhidh sé nú go raibh Magner ag súil le feill mar ní túisge imthighthe é na an litir oscailte aige. Ní raibh 'sa litir acht na trí focla leanas:- "Hang the Bearer." Is beag ná'r thuit Magner i laige nuair a fuair sé amach cad do bhí i ndan dó. Ní foláir nú do rith an sean-fhocal úd "Ní fál go h-aer é" isteach 'na cheann mar ní fada go raibh seift aige. Bhí oifigeach i Mágh Ealla ná'r thaitn le Magner ar aon chor ó thárla gur dhein sé taltaí Mhagner do chreachadh go minic gan gábhadh gan riachtanas. Bheartuigh(continues on next page)
