Ghost Story - When my Grandmother lived on the mountain, when she was a little girl. They had a little place and they used to keep a few sheep. She had another sister, her name was Julie. Herself and Julie used to go every night to milk the sheep. They used to drive 'em into a corner and milk 'em there. When they'd come home they used boil the milk and throw a drop of sour milk through it to crack it and they'd have it for their supper.
This night Nan couldn't go and Julie had to go alone. She didn't like going alone and she was crying over it.
The field where they had the sheep was a lios they called it the lios field. So began when she got to the field she didn't know what to do to stop the sheep. She sat down near the lios and twasn't long 'til she heard the grandest music you ever heard inside in the lios, 'twas like a concertina was playing. after a time the music stopped and she got up, and she found 'twas dark, or nearly dark. "In the name of God" says she, "what'll I do to stop 'em?" and she cried and cried there. With that she saw a fine young

Innstear alán sgéalta mar gheall ar liosanna is ar
phúcaíbh. Go deimhin do bhíodh eagla ár gcroidhe orrainn
ghabháil thársa aon tráth den oidhche agus sinn óg.
Do bhí feirmeoir áirighthe na chómhnuidhe thall ar
Seana Chluain tamall de bhliadhantaibh ó shoin agus
ní raibh toradh aige ar phúcaíbh ná ar aoinnidh
dá shórt. Tá lios ar an bhfeirm sin agus mar
seo lá dubhairt sé go raibh sé chun an lios do
threabhadh agus coirce do chur ann.
Dubhairt a bhean leis go mbhfearra dho gan aon
lámh i n-aonchor do bheith aige ar an lios agus go
raibh talamh a dhóithin aige chun síol do chur ann
i n-éaghmuis an leasa. Ní raibh aon toradh aige

do. Bhí Grove breágh adhmuid i Lios Mór an tráth san agus bhídís a; ghearradh agus a' diol na gcrann.

Richardson(1) was driving with him in a high trap. The trap got overturned and the young man found dying on the roadside. He wasn't able to talk but was making signs with his hand as if he wished to write something. No one had the presence of mind to give him paper and pencil before he died. The other man was unconscious and did not recover for days. From that day to this the mystery has never been solved. Did the wheel go up on the ditch at the storp corner where they were found and was it an accident or were they waylaid by the Hammersleys of Cahernahallis. The Hammersley girls were beauties and highly educated abroad, but their faces were their fortunes. One of them wanted to marry Mr Pat but when she had no fortune to get the match was turned down. People would tell you that Hammersleys waylaid the Richardsons and killed one of them and half-murdered the other. But on the other hand a lot of the old people hold that the gold which they found in Liscaugh(2) was the cause of all the misfortune. ....All that branch of the family is dead and gone now except one old maid, a sister of Dr O Callaghan's widow and she is going to leave all her money and all her property to the nuns".(1) My father-in-law's father.(2) Pronounced "Lios Gác" the townland on wh south side of Doon village is built. It stretches for about 1/2 mile to Eash, alsoIs it lios cág? or lios cháic? or what?

46
uirthe agus do ghaibh sé na capaill agus siúd leis go dtí
an lios go dána neamh-eaglach.
Do threabhaidh sé leis go breagh socair chun gur
tháinig aimsir bhídh agus annsan do sguir sé na
chapaill agus do tháinig sé isteach abhaile.
Nuair a bhí an dínnéar ithte aige do shín sé ar
fhuarma cois na teineadh agus d’fan sé annsan ar
feadh tamaill. Ba ghearr gur eirigh sé ana bhreoidhte
agus do thóg sé an leabaidh. Níor tháinig aon
feabhas air agus chun sgéal gairid do dhéanamh de
do thug sé leath-bhliain annsan agus cos aige san
uaigh. Tháinig a shláinte tharnais chuige na dhiaidh san
ach deirim leat nár dhein sé aon iarracht eile ar
an leas do threabhadh.
Tá lios ar Bhaile Mhic Íre agus aníor deineadh aon
iarracht ar úsáid do bhaint as ach aon uair amháin agus
seo mar a thuit san amach. Do bhí gabha na chómhnuidhe
ar Charraig an Adhmuid agus do bhí sé ana dhealbh
agus do bhuail fear an leasa aime lá amháin sa
tsráid. D’iarr an gabha air an lios do thabhairt
do chun prátaí do chur ann an bhliain sin. "Airiú,"
arsan feirmeoir "tabharfadh agus fáilte ach do
chómhair leochainn duit gan é bhac. Níor chuireas féin
aon bharra ann riamh agus an rud ná baineann leat

265235f
seanfhear is sine ar fad ann. Chuir sé fáilte mhór
soimhe agus d’fhiathraigh sé dhe cérbh as é. D’innis
an t- Éireannach dhó. D’iarr an seanóir air annsin
a dhul go dtí lios a' dultra, a bhí i n-aice le n.
ácht héin (i. garraí Bláicín) sa mbaile agus bhuidéal a
bhí ins a’ líos sin a thabhairt chuige. Bhí cath a’
faire ann. Ach dhéanfas sé tine ag an lios agus
chaitfeadh sé caora isteach innti, agus nuair a gheogadh
an cath baladh na feóla thiocadh sé amach dhá hithe
Annsin ghabhfad sé héin isteach sa lios, thiúradh sé
leis an duidéal agus an méid dan ór a d’fhéadfadh
sé a bháiliú leis - ach gan an iomarca moilac a
dhéanamh istigh sa lios.
Rinne an t-Éireannach amhlaidh. Thug sé leis an
buidéal, agus slán maith den airgead dhó héin. Thug sé
an buidéal ar ais go dtí an seanfhear. Nuair a
fuair sé sin é chuimil sé cuid dea rud a bhí ann
ach héin agus dhá mhac agus dhe mhac a’ mhic, agus bhíodar
’n-a bhfir bhreágtha óga arís.
d’fhios boutaline ar ais abhaile, agus ar ndóigh bhí a
sreadad airgid anois aige. D’fhiathraigh duine dhá
chómharsannaí dhe uair cá bhfuair sé an saidhbhreas, agus

314
éudaí is ní raibh sí baoch in aochor di. Nuair
a chuireann tusamach a’ luath," ar sisean, "clúduíonn
tú a
"Ó dinim," ar sisean.
"Well dubhairt bean a’ tí’ leat aon rud a
bheach ort dul chúiche fhéin ’on lios go
ndéunfach sí a dhícheall duit."
Ní raghad-sa ’on lios," adubhairt bean a’
tí.
" bé go gcamfá dul ann," ar sisean. "Tá fáilte
rú.
bhí mar sin. bhíodar ag obair leótha agus bhuail
greachaile beath léithe breóite agus dubhairt fear a’
leithe."
í agus
"Ná déunfá rud ar a’ gcailín agus dul ’on líos.
"Dhere nách a’ maga chúm a bhí ’n cailín,"
sisean.
béidir nách eadh," adubhairt fear a’ tí
seadh bhí ’n ghreachaile go l-olc agus chuai’ sí
n’fheacai’ sí éinne sa
go dtí ’n lios
lios agus tháini’ sí bhaile agus ní raibh sí ’ge
baile nuair a tháinig a’ callín suas léithe.

an tailimh. San aimsir sin bhí cuid mhór móna timcheall Baile na Sagart agus tá fós, ní dhóigheann siad ao'rud eile. Bheul, dhiolaidis cuid di (den mhóin) agus annsan nuair a bhídís ag teacht abhaile thugaidís ualaí (ualaigh) aoil leó ó Bhaile Dubh, agus ó Lios Mór. Bhí a chúig nú sé chinn de thurnóga timcheall Bhaile Dhu(i)bh duibh (Ballyduff) an uair sin.
Tuairm an ama san b'é Dr. Fogarty an sagart paróiste abhí i Lios Mór; agus bhí an-mheas aige ar na ferimeóirí mar bhí tighthe deasa aca, agubhí an-mheas aige ortha mar gheall ar an obair mhaith abhí séanta aca.
Dubhairt sé dhá mbeadh tigh sgoile aca gur mhór a' mhaith é; go n-imthróchadh na leanbhaí fí (idú í) agus dhá mbeadh fios aitheanta a gcreidimh aca gur mhór á tairbthe dhóibh é.
Labhair fear éigint abhí ag eisteacht leis agus agus dubhairt, go rabhadar siúráltha ná h-eiteóchadh an Cadhlach dó é dhá níaraidís

314
ur dhineamhair aon ní lé na cráin seo?" ar sisean
leis na cailíní.
dubhairt
"Crústuíos-sa cloch uirthe, sa cheann dos
n
cailíní."
téir agus leighis a’ chráin," ar sise
Chuaidh agus do leighiseach a’ chráin.
"Seadh, dubhairt fear a’ tí "raghad-sa ’on
sisean "maith liom go gcídinn
lios anois," ar sisean
bean a’ tí
"Chuai’ sé ’on lios is n’fheacai’ sé bean a’
in aochor mar níor ghlaoch air. Chuai’
s
leasa
goch aon lá ann agus ní chíoch sé tí
sé
a’ tí’ breóite ansan i gceann
pear
bhuail
Chuaidh bean a’ tí go dtí ’n lios.
tamaill," ar sise
sí go raibh fear a’ tí ana-bhreóite
Dubhairt
Do ghlaoghaig sí ar na cailíní ar iad
s.
fhéuchaint ar dhineadar fháic lé fear a’ tí
Níor dhin éinne ’ca
"Seadh raghad fhéin," ar sisean, "féuch conmís
tá.
sé
Chuaidh
ar sisean, "ní h-éinne ’gainn-ne dhin ao’ ní
a."

Botha' Piarais (the little hill of botha' Phiarais.) Bothar na h-Oela (na h-iothla' ?). All the fields in Rosster's land have Irish names, Tobar Fiona, an bawn feeara (Fearaí), Cnoc Gaba Ruadh. Cnoc boy (buidhe) the Dooras (there's a big lios there there at the Dooras (Dúras)

47
ná bain leis, deirtear."
"Seadh," arsan gabha, "bainfidh mé triall as pé sgéal
é. Ní chreidfinn go bhfuil aoinnidh sa chainnt sin i
dtaobh liosanna agus púcaí agus meithe den tsórd san."
"Ó, comáin leat, airiú, más maith leat," arsan
feirmeoir "agus má thuiteann aon rud amach bhíodh
a mhilleán ort féin."
Seadh, do fuair an gabha peidhre capaill agus céachta
agus do dhearg sé an lios agus nuair a bhí an méid
sin déanta aige do chuir sé roinnt sgoiltean ann.
D’fhás na gais go breag agus bhíodar ag teacht go
mhaith chun gur tháinig oidhche - amach i ndeire na
Bealtaine - agus d’eirigh stoirm uathbhásach.
Nuair a tháinig an mhaidean ní raibh pioc den
gharrdha le chéile: bhí sé go léir chómh réidh le móin-
fhéar. Sin a raibh ag an ngabha de bharr a chuid
saotháir. Geallaim dhuit nár bhac sé leis airís.
Is féidir na h-iomaraí d’fheisgint sa lios so
fós go soiléir mar níor cuireadh aon ráinn
ann an bhliain sin.

238
"Mar a bhfásaidh caora
Is cnó buidhe ar ghéagaibh
Is ubhla ’na slaodhaibh
na n-am féinig.
Sean-Bhaile bheáin. Ní fheadair cérbh é Seán.
Tá lios anamhór annso agus tá radharc breagh uaidh
Do ghlaodadh - drom sean-bhóth" ar an áit seo fadó.
Do bhuaileadh chath annso leis agus tá an ainm.
"lúibhín na gcorp" ar an áit ó shoin"
An Poll Talmhan: Poll atá ag dul fé an thalamh
i mBaile Cháthair Chéirin. Tá an poll so i n-aice
lensa. D’fhéadfadh duine siubhal ar a chromartha
istig ann agus deirtear go bhfuil póirre ag dul ó
lios go lios," mar gheibhtear amach iad anois agus
airís; nuair a bhíonn obair shaothruighthe a dhéanamh i
h-áitheannaibh áirighthe, agus glaodhtar - Poll Talmhan."
ar gach Poll aca.
Inde na h-amhnaí.
Páotúg
Gort ath na Mleadh i n-aice at an bhuaidh

There was a rich farmer wan time, and his wife was after having two children but after a while they pined away and died. Well, this time the wife was having a baby; and the midwife was there. The man took a walk around the place while the nurse was inside until every thing would be alright.
He was walking around wan field and there happened to be a lios in it. While he was walking past the lios he heard a voice inside saying: " 'Tis born, go now as quick as you can"
Then he heard an ould voice crying out: "I cant go"
"Go on as quick as you can, 'tis born" the voice said again.
Something struck the farm and he turn and ran home to the house as quick as he could. When he went in the child was born and the nurse had him in her arms, going to wash him.
The man only ran up to the fire and got a shovel of red fire and put it up to the child's mouth: "Ate that" says he. (This nurse thought 'twas mad he was getting) "I cant ate

There is a lios in Rushmount, and when
Miss O Gearn lived there she often told me that
she used to hear the most beautiful music ever
heard there at night. She often sat at the window
to listen to it. She used also hear the saddles
horses galloping around the lawn and the lios field at
the middle of night.

314
leat-sa ach tá breóiteacht trom ort, ]. "Caithfir
dochtúir a thúbhairt leat ach raghair i bhfeabhas.
Tháinig a’ dochtúir is dubhairt a’ dochtúir é chuir
’on óisbideal. Bhí bean a’ leasa istig is dubhairt
sí gan é chuir ’on óisbidéal nú do gcaillfaí ar
a’ mbóthar é. Bhí ’n doithúir dh’iarra é thúbhairt
leis is ní ligfeach bean a’ tí ann é na bean a’
leasa."
"Níl aon dochtúireacht aige sin," ar sisean, "ao’ bhúire ach
"túbharfai’ mé fhéin buidéal chuige, [] is bé
go fearr a’ buidéal ná’n dochtúir."
Thug sí chuige buidéal agus chuaidh fear a’ tí
bfeabhas. Do tháini’ sí i gceann cupala la
fhéuch connus bhí sé is bhí sé go maith bheir
sí léithe ’on lios ansan é go spáinfeach sí ’n
tig do."
ó thán tú ana-mhaith anso a mháistreás," ar sisean
"Táim," ar sisean, "is aon rud a bheig ort, thair."
tiocfad," ar sisean
Sin é mo scéul-sa is má thá bréug ann
bíoch. N’fheadar a thuille."
n’fheadar chá bhfuaireas é."

Na Danes do thóg an Caisleán agus an corr (weir) in aon oidhche amháin. Cathair an-mhor abheas é an uair sin. Bhí aon t-eipéal déag i Lios Mór tamall. Bhí sráid fhada ann, agus naoimh ar fad ar thaoibh de agus sgoláirí ar a' dtaoibh eile.
Ach tháinig na Danes (na Dánair) agus bhuadar an t-sráid ar fad.
"Sé (b'é) Lios mór an Chatair ba tréine
'bhí istigh in Eirinn.
Le linn na tDanes do theacht ighróinn
'S gurbhé an Tuirgéis do chaill na beagainn
'S na fuil ach Spé'gainn na Seasain fós."
Sean Rádh:
"Imthiochaidh i dtiocfaidh 's a dtáinig Riain
ach ní imtiochaidh fuiseóigin Phrátaliaé."

Gubbán (amadán) Grádh. Gráinneóg (hedgehog) Gailseóg (beetle) Gallóg (wooden fork) Gad (put a gad on the gate - little stick to keep it closed). Lasad (dish for baking) Lághach: Laghachaí (nice gentle person) Lios. Muc.
Malabhóg (He got a malabóging - beating)
Mile murdar. Maol (a maol cow)
Muise(Oh muise don't mind him! also Musha)
Plámás. Plaicín(a bib). Pocán (he goat) Póg. Paiscín (apron) Praiseach (mess) Oinseach. Ráth(lios). Réidhteóis (pipe cleaner) Sgeach tree. Scilleán (seed potato). Staguim(bad potato) Smidiríní(bits) Spleach (kick) also speach. Sasanach. Scut(a tail) Slitir(hurling ball). Searbhas (He was searbhased - vexed bitter) Stór. Scráb: scrábing tearing). Silleóg. Stubán - old boots.
Taoscán (share of anything. Also name given to those who used to pick up the loose heads of corn after the sheaves being tied. Those pickers were called taoscáners)
Toicín (bald young girl: also teachín) Tráinín (blade of grass)

ach róis mór nú’n déid bhean nú Mairín Dubh ó Íochtar na h-Éireann, agus do bhuail an t-athair iallait ar a chapall agus chuai’ sé dtí Mairín Dubh 'n-íochtar na h-Éireann agus bhí sí
sin breóite agus dubhairt gearachaile d’inghín léithe go raghach sí féin in aoch léithe á
mbeach cúpala práta ithte 'ci bhí fé’n luath aice agus do churadar chuin a’ bhóthair agus thug sé leis í agus do chuai’ sí an tráthnona san dtí Clíona ’n leasa agus do bhí sí a’ cíora cinn ar bhruach na leasa agus do rug sí ar chúl gruaige uirthe dtaobh thiar di slí is na féudfach sí casa ar aon taobh chuin féuchaint
uirthe. Bhfuil sé sin go maith anois? (1).
Bheannuig sí dhi. Dubhairt sí:
"A Chliona Chlíona," ar sise, "a bhean bhínn bhéasach, go mbeannuí' Críost duit is na Naoímh lé chéile
Connus tá gat' Seán ach Seamuis?
A’ bpós sé fós nú a’ bhfuil gan déanamh,
Nú bhfuil aon óig-bhean ar t-eólus réig leis
"A bhean a bhean", ar sise "gud é do lorg féin air?"(1) Abairt i leath-taoíbh.

Is fudó chuala an scial age mh'athair ’á ínnsint mar gheall ar mo shean athair agus ar Mhahony ’bhí ar Teamhair. Oidhche aonaig do bhíodar a’ teacht ó’n gCathair. Do bhíodar a cur díobh go mall agus go réid, ach do bhíodar a’ teacht aníos casaí Fhaill A’ Leasa, do bheir Mahony ar ghualainn
ar mo shean-athair agus tharraing sé isteach sa
díg é. Well, d’fhan a’ scial mar sin go dtí gur thángadar go dtí Teamhair agus d’fhiafraigh
mho shean athair de Mhahony cadé an fáth