Imleabhar: CBÉ 0325 (Cuid 4) Dáta 1937Bailitheoir Seán Ó Cróinín Suíomh Baile Bhuirne, Co. Chorcaí Liosta Brabhsáil Teidil (46) 1. “Do bhí duine bocht ann fadó agus do bhí sé 'na chómhnuidhe i dteannta a mháthar.” Seanchas 2. “Is cuimhin liom geall leis trí fichid bliain ó shoin nuair a thosnuig Parnell ar seasamh le muinntir na h-Éireann.” Seanchas 3. “Is cuimhin liom nuair a bhíomair sa bhaile i dteannta chéile mé féin is mo dhritháracha.” Seanchas 4. “Bhí cailín do mhuíntir Dheasúna fadó na cómhnuidhe i mbaile i mBaile Mhúirne go dtugann siad na h-Ulláin air.” Seanchas 5. “Bhíodh cruinnighthe fadó i n-aimsir cheist na talmhan...” Seanchas 6. “Bhí fear ann fadó i n-áit éigin tímpeall a' bhaill seo agus 'sé an cheárd a bhí aige i dtosach a shaoghail ná feighilt ba seasga ar na cnuic.” Seanchas 7. “Bhí fear ann fadó i n-áit éigin tímpeall a' bhaill seo agus 'sé an cheárd a bhí aige i dtosach a shaoghail ná feighilt ba seasga ar na cnuic.” Seanchas 8. “Aimsir na dtiagharnaí talmhan fadó nuair a bhí daoine ag éileamh a gcirt cuireadh gairmscoile amach...” Seanchas 9. “Tímpeall cúig bliana déag is dachad ó shoin bhí an Ridire Colthrust ana chómhachtach i mBaile Mhúirne...” Seanchas 10. “Bhí driofúr seanamháthar dómh-sa na cómhnuidhe i gCathair Ceárna fadó agus ní raibh sí abhfad pósta i n-aochor nuair a cailleadh a fear go h-obann.” Seanchas 11. “Is minic a airígheas m'athair á ínsint nuair a bhíos um gharsún óg...” Seanchas 12. “Is minic a airígheas m'athair á ínsint fadó nuair a bhíos um gharsún beag bhíodh caint mhór ar phiseóga an uair sin...” Seanchas 13. “Is cuimhin liom nuair a bhíos tímpeall dosaon blian bhí dhá ceann déag de bhuaibh bainne istigh i n-aon tig amháin...” Seanchas 14. “Bhí fear ag obair dom féin roint bliadhantaibh ó shoin Dómhnall Ó Buachalla a thugaidís air beannacht Dé len anam tá sé marbh...” Seanchas 15. “Aimsir Parnell agus an Land League. Tá gleann cnuic annso cóngarach dúinn gur choingibh na báillí ar ar siubhal riamh iad an aimsir sin, aimsir na trioblóide.” Seanchas 16. “I n-aimsir Chúchoillinn bhí flaith mór na chónuidhe i gConntae Chiarraí go dtugaidís Cúraí Mac Dáire air.” Seanchas 17. “Nuair a bheadh duine a gabháil thar séipéal nú a fágaint a tséipéil sé an beanú ba cheart do a dhéanamh...” Seanchas 18. “Bhí fear ar a theicheadh fadó agus is suarach a cúis a iahraidís an uair sin chun a ceann a bhaint do dhuine...” Seanchas 19. “Seo sgéal a thuit amach ar dhuine mhuínteara dhom nuair a bhí sé na ógánach sar ar phós sé riamh.” Seanchas 20. “Tá deich mbliana fichead o thuit a sgéal so amach nú b'fhéidir níosa mhó.” Seanchas 21. “Sgéal é seo a thuit amach ar chailín bheag bhí cúig déag nú sé déag de bhlianaibh agus do cuireadh siar go Ciarraighe í...” Seanchas 22. “Do thuit so amach i dti feirmeóra thá tuairim agus trí mhíle ón áit seo agus is fadó riamh a thuit sé amach...” Seanchas 23. “Nuair a chuadhas soir go cúinne an tighe ar seisean do bhí bean rómham annsan agus caip bhán uiirthi...” Seanchas 24. “Bíonn ana nós ag buachaillí dul isteach i dti' tábhairne lá 'le Pádruig agus braon éigin a ól; seana nós iseadh é...” Seanchas 25. “Bhí buachaill aimsire i gCorcaigh agus ba bhéas aige dul isteach um thráthnóna nuair a bhíodh aon uain nú aimsir aige...” Seanchas 26. “Do bhí seanduine na chónuidhe i n-áit éigin i mBeanntraidhe i dtigín bheag agus ní raibh aoinne lena chois ach inghíon do.” Seanchas 27. “Do bhí feirmeoir na chómhnuídhe i n-áit éigin fadó agus do bhí buachaill aimsire aige.” Seanchas 28. “Bhí buachaill ag obair ag feirmeoir agus buachaill maith ab' eadh é leis agus do bhí an feirmeoir ana cheanúil go léir air.” Seanchas 29. “Fear a chuaidh go dtí aonach a díol capaill agus do bhí capall maith aige.” Seanchas 30. “Bacach a bhuail isteach tráthnóna chun feirmeoir agus a bhean a bhí na gcómhnuidhe i dtig éigin agus d'iarr sé bheith istig i gcúntais Dé...” Seanchas 31. “Insa tseana shaoghal roimhe seo ní raibh ao' mhargaí baile ag daoione chun a gcuid ime a dhíol ann..” Seanchas 32. “Do bhí bean mhuínteara dhom mháthair na cómhnuidhe insa taobh thiar do Bhaile Mhúirne isteach sa chnoc...” Seanchas 33. “Do bhí fear i n-aice Bheanntraíghe agus do bhí lios ina chuid tallaimh agus do bhí sé ana chóngarach don tig leis...” Seanchas 34. “Do bhí cómharsa a sgoruidheacht againn oidhche agus do bhíomair a caint mar gheall ar phúcaí...” Seanchas 35. “Fadó nuair a bhíos-sa óg do bhí an saoghal ana shuaithte an uair sin ag tighearnaí talmhain agus feirmeóirithe agus mar sin dóibh.” Seanchas 36. “Suas le ceithre fiched bliain do thuit so amach ar bhuachaill a fhan suas istoidhche le láir chapaill.” Seanchas 37. “Sa droch-shaoghal fadó do thuit a sgéal so amach agus tá sé chómh fírinneach agus táim-se á ínsint annseo anois.” Seanchas 38. “Do bhí duine bocht ann fadó agus do bhíodh sé a gabháil tímpeall a d'iarraidh déarca.” Seanchas 39. “Do bhí na seandaoine a bhí sa tig seo do bhíodar a teacht ó aonach Mhaghchromtha is dócha go bhfuil sé suas le leath-chéad bliain ó shoin...” Seanchas 40. “Do bhí fear ann fadó agus do bhí sé na chómhnuidhe i dtigín beag ar thaobh a bhóthair.” Seanchas 41. “Fear a bhí ann uair amháin agus ní raibh duine ná daonaidhe sa tigín ach é féin.” Seanchas 42. “Do bhí beirt fhear ann fadó agus ní raibh ao' cheárd acu ach a bacachas muar thímpeall na tíre.” Seanchas 43. “Bacach bocht a bhí ann fadó agus do bhí sé do bhéas aige...” Seanchas 44. “Do bhí duine bocht ann uair éigin fadó agus aodhaire ab adh é agus do bhíodh sé amuigh ar a sliabh...” Seanchas 45. “Do bhí fear a gabháil tímpeall tá sé suas le dathad bliain ó shoin is dócha...” Seanchas 46. “Do bhí duine eile sa chórsanacht a airig a sgéal agus dubhairt sé go gcimeádhach sé a shúil ar a lios...” Seanchas Modh: Formhéadú Zúmáil Léim chuig leathanach / 0466 Tagairt chartlainne An Príomhbhailiúchán Lámhscríbhinní, Imleabhar 0325, Leathanach 0439 Íomhá agus sonraí © Cnuasach Bhéaloideas Éireann, UCD. Féach sonraí cóipchirt. Íoslódáil Ar an leathanach seo (gan teideal) (ar lean) “Bacach bocht a bhí ann fadó agus do bhí sé do bhéas aige...” Roinn Roinn Postáil Dáta 17 Márta 1937Cineál míre SeanchasTeanga Gaeilge Modh scríbhneoireachta Lámhscríofa Script scríbhneoireachta Cló Gaelach Faisnéiseoir Dómhnall Ó Cróinín
2. “Is cuimhin liom geall leis trí fichid bliain ó shoin nuair a thosnuig Parnell ar seasamh le muinntir na h-Éireann.” Seanchas
3. “Is cuimhin liom nuair a bhíomair sa bhaile i dteannta chéile mé féin is mo dhritháracha.” Seanchas
4. “Bhí cailín do mhuíntir Dheasúna fadó na cómhnuidhe i mbaile i mBaile Mhúirne go dtugann siad na h-Ulláin air.” Seanchas
6. “Bhí fear ann fadó i n-áit éigin tímpeall a' bhaill seo agus 'sé an cheárd a bhí aige i dtosach a shaoghail ná feighilt ba seasga ar na cnuic.” Seanchas
7. “Bhí fear ann fadó i n-áit éigin tímpeall a' bhaill seo agus 'sé an cheárd a bhí aige i dtosach a shaoghail ná feighilt ba seasga ar na cnuic.” Seanchas
8. “Aimsir na dtiagharnaí talmhan fadó nuair a bhí daoine ag éileamh a gcirt cuireadh gairmscoile amach...” Seanchas
9. “Tímpeall cúig bliana déag is dachad ó shoin bhí an Ridire Colthrust ana chómhachtach i mBaile Mhúirne...” Seanchas
10. “Bhí driofúr seanamháthar dómh-sa na cómhnuidhe i gCathair Ceárna fadó agus ní raibh sí abhfad pósta i n-aochor nuair a cailleadh a fear go h-obann.” Seanchas
12. “Is minic a airígheas m'athair á ínsint fadó nuair a bhíos um gharsún beag bhíodh caint mhór ar phiseóga an uair sin...” Seanchas
13. “Is cuimhin liom nuair a bhíos tímpeall dosaon blian bhí dhá ceann déag de bhuaibh bainne istigh i n-aon tig amháin...” Seanchas
14. “Bhí fear ag obair dom féin roint bliadhantaibh ó shoin Dómhnall Ó Buachalla a thugaidís air beannacht Dé len anam tá sé marbh...” Seanchas
15. “Aimsir Parnell agus an Land League. Tá gleann cnuic annso cóngarach dúinn gur choingibh na báillí ar ar siubhal riamh iad an aimsir sin, aimsir na trioblóide.” Seanchas
16. “I n-aimsir Chúchoillinn bhí flaith mór na chónuidhe i gConntae Chiarraí go dtugaidís Cúraí Mac Dáire air.” Seanchas
17. “Nuair a bheadh duine a gabháil thar séipéal nú a fágaint a tséipéil sé an beanú ba cheart do a dhéanamh...” Seanchas
18. “Bhí fear ar a theicheadh fadó agus is suarach a cúis a iahraidís an uair sin chun a ceann a bhaint do dhuine...” Seanchas
19. “Seo sgéal a thuit amach ar dhuine mhuínteara dhom nuair a bhí sé na ógánach sar ar phós sé riamh.” Seanchas
21. “Sgéal é seo a thuit amach ar chailín bheag bhí cúig déag nú sé déag de bhlianaibh agus do cuireadh siar go Ciarraighe í...” Seanchas
22. “Do thuit so amach i dti feirmeóra thá tuairim agus trí mhíle ón áit seo agus is fadó riamh a thuit sé amach...” Seanchas
23. “Nuair a chuadhas soir go cúinne an tighe ar seisean do bhí bean rómham annsan agus caip bhán uiirthi...” Seanchas
24. “Bíonn ana nós ag buachaillí dul isteach i dti' tábhairne lá 'le Pádruig agus braon éigin a ól; seana nós iseadh é...” Seanchas
25. “Bhí buachaill aimsire i gCorcaigh agus ba bhéas aige dul isteach um thráthnóna nuair a bhíodh aon uain nú aimsir aige...” Seanchas
26. “Do bhí seanduine na chónuidhe i n-áit éigin i mBeanntraidhe i dtigín bheag agus ní raibh aoinne lena chois ach inghíon do.” Seanchas
27. “Do bhí feirmeoir na chómhnuídhe i n-áit éigin fadó agus do bhí buachaill aimsire aige.” Seanchas
28. “Bhí buachaill ag obair ag feirmeoir agus buachaill maith ab' eadh é leis agus do bhí an feirmeoir ana cheanúil go léir air.” Seanchas
30. “Bacach a bhuail isteach tráthnóna chun feirmeoir agus a bhean a bhí na gcómhnuidhe i dtig éigin agus d'iarr sé bheith istig i gcúntais Dé...” Seanchas
31. “Insa tseana shaoghal roimhe seo ní raibh ao' mhargaí baile ag daoione chun a gcuid ime a dhíol ann..” Seanchas
32. “Do bhí bean mhuínteara dhom mháthair na cómhnuidhe insa taobh thiar do Bhaile Mhúirne isteach sa chnoc...” Seanchas
33. “Do bhí fear i n-aice Bheanntraíghe agus do bhí lios ina chuid tallaimh agus do bhí sé ana chóngarach don tig leis...” Seanchas
34. “Do bhí cómharsa a sgoruidheacht againn oidhche agus do bhíomair a caint mar gheall ar phúcaí...” Seanchas
35. “Fadó nuair a bhíos-sa óg do bhí an saoghal ana shuaithte an uair sin ag tighearnaí talmhain agus feirmeóirithe agus mar sin dóibh.” Seanchas
36. “Suas le ceithre fiched bliain do thuit so amach ar bhuachaill a fhan suas istoidhche le láir chapaill.” Seanchas
37. “Sa droch-shaoghal fadó do thuit a sgéal so amach agus tá sé chómh fírinneach agus táim-se á ínsint annseo anois.” Seanchas
39. “Do bhí na seandaoine a bhí sa tig seo do bhíodar a teacht ó aonach Mhaghchromtha is dócha go bhfuil sé suas le leath-chéad bliain ó shoin...” Seanchas
40. “Do bhí fear ann fadó agus do bhí sé na chómhnuidhe i dtigín beag ar thaobh a bhóthair.” Seanchas
42. “Do bhí beirt fhear ann fadó agus ní raibh ao' cheárd acu ach a bacachas muar thímpeall na tíre.” Seanchas
44. “Do bhí duine bocht ann uair éigin fadó agus aodhaire ab adh é agus do bhíodh sé amuigh ar a sliabh...” Seanchas
46. “Do bhí duine eile sa chórsanacht a airig a sgéal agus dubhairt sé go gcimeádhach sé a shúil ar a lios...” Seanchas
(gan teideal) (ar lean) “Bacach bocht a bhí ann fadó agus do bhí sé do bhéas aige...” Roinn Roinn Postáil Dáta 17 Márta 1937Cineál míre SeanchasTeanga Gaeilge Modh scríbhneoireachta Lámhscríofa Script scríbhneoireachta Cló Gaelach Faisnéiseoir Dómhnall Ó Cróinín