Imleabhar: CBÉ 0512 (Cuid 1) Dáta 1938Bailitheoir Eibhlín Standún Suíomh Ros Muc, Co. na Gaillimhe Liosta Brabhsáil Teidil (95) 1. “B'ionghantach go deó gann a bhí plúr fadó.” Seanchas 2. “Bhí beirt fhear ins an áit seo fadó agus sé'n t-ainm a bhí orrab Mórán agus Maolán.” Seanchas 3. “Nuair a bhíodh sagairt a dul thart le faoisdineacha fadó, d'fanadís le na ndinnéar...” Seanchas 4. “Tá sé suas le deich mbliana agus trí fichead ó déanadh séipéal Leitir Mhór.” Seanchas 5. “Nach ionghantach clochach an áit é an dráthacht, well bhíodh báid mhóra lochtuighthe le móin a dul soir an dráthacht...” Seanchas 6. “In aimsear an dhroch shaoghaili sé'n chaoi a ngearradís an t súil amach as an bhfata le cleite.” Seanchas 7. “Deir siad an té rachadh amach ar maidin lá Béaltaine, ina chraiceann agus é fhéin a rómhar ins an drúcht...” Seanchas 8. “Chuala mé ariamh nach bhfuil rud ar bith is fearr a bhfuil leigheas ann...” Seanchas 9. Leigheasanna do Bheithígh Seanchas 10. Laonnta Seanchas 11. “Nuair a bhí mise in mo ghasúr bhí dochtúr i mBéal an Daingin a dtugadís Doctor Keane air...” Seanchas 12. “Nuair a bhí mise in mo lad bheag bhí fear san áit s'ainn fhéin agus marbhuigheadh a athair...” Seanchas 13. “Bhí fear baramhail eile ins an áit, agus sé'n t-ainm a bhíodh acab air Kivil.” Seanchas 14. “Bhí teach annsin thiar agus bhí cráin mhuice ann...” Seanchas 15. “Bhíodh sagart a dul thart ins an áit seo uair agus castaidhe adhmadán dhó.” Seanchas 16. “Thug fear ins an áit summons ar fhear eile uair, faoi thrí cinn déag do ghéabha a bhí a trespassáil air.” Seanchas 17. “Bhí bean eile ins an áit seo, agus fuair sí summons faoi mhada nach raibh íoctha aici...” Seanchas 18. “Tá go leór sgéalta beaga greannamhar le cloisteáil i dtaobh locht déanta poitín...” Seanchas 19. “Sin dreám a mbíodh an-drugall ag muinntir na h-áite rompab i gcomhnuidhe tincéarí agus ceannuidhthe raigeanna.” Seanchas 20. “Theidheadh fear eile as an áit seo go B'l'Án Ríogh uair a saothrú mar is gnáthach...” Seanchas 21. “Bíonn siad a rádh i gcomhnuidhe ins an áit seo nuair a bhíonn daoine dul ag iasgach...” Seanchas 22. “Bhí C.C. agus John annseo amuigh a dul ag iasgach lá, acht nuair a bhí siad a teacht anuas...” Seanchas 23. “Thug an luch gráinne arbhair ar iasacht do'n dreóilín uair...” Seanchas 24. “Chuaidh fear as an áit seo go Meireacá uair agus ní raibh aon fhocal Béarla ina phluic nídh nach ionoghnadh.” Seanchas 25. Amhrán Pheigín Adlidhe cbe.types.AMH 26. Seanfhocla agus Cainteanna Seanchas 27. Scéal Greannmhar Seanchas 28. Tomhaiseanna Seanchas 29. “Cé'n fáth nach bhfuil aon cháll do bhean breathnú thar a guala ag iarraidh leithsgéal?” Seanchas 30. “Cé'n fáth go dteidheann gabhail ar an leann?” Seanchas 31. “Níl baoghal ar bith nach bhfuil cúmhacht ag sagairt...” Seanchas 32. Amhrán an "Dole" cbe.types.AMH 33. Tomhaiseanna Seanchas 34. An Chaoi a nDéantar Poitín ins an Áit Seo Seanchas 35. Cainteanna a Bhaineann le Déanamh Poitín Seanchas 36. “Chuala mé ariamh é agus chreideam go bhfuil sé fíor, nach bhfuil sé ceart fad a chur siar as teach.” Seanchas 37. “Na cuaifeacha sin a bhíonns a dul thart amanna, níl sgéal ar bith chomh cinnte nach iad na daoine maiththe a bhíonns ag imtheacht ionntab.” Seanchas 38. “Bhí sean-fhear ins an áit seo fadó, is minic a chloisinn na sean-ndaoine a cur síos air...” Seanchas 39. Leigheas ar Chasacht Seanchas 40. Leigheas ar Chroí Lag Seanchas 41. Le haghaidh Fuil a Chosc Seanchas 42. Leigheas ar Ghága Seanchas 43. “Ma bhíonn súile tinne ar dhuine...” Seanchas 44. “Maidir le ceirt dhearg, tá sé molta le h-aghaidh slainte...” Seanchas 45. Daitheacha Fiacal Seanchas 46. Dó Chroí Seanchas 47. “Dhá leagfaidhe duine ar an mbóthar...” Seanchas 48. “Dhá ngóthadh táirghne i gcos dhuine...” Seanchas 49. “Sin leigheas eile atá acab ar loit áirid...” Seanchas 50. “Nuair a bhíonn tháglach i láimh duine...” Seanchas 51. Dó Seanchas 52. Eascaine Seanchas 53. “Bhí fear cheana ann agus is cosamhail gur fear gortach a bhí ann...” Seanchas 54. “Bhí fear eicint eile ann a dteagadh cara ar cuairt aige agus deireadh sé le na bhean neart beata a réidhteach anuas...” Seanchas 55. “Nuair a bhíodh gasúir fadó ar lorg neadracha éanacha...” Seanchas 56. Sábháilt an Éisc Seanchas 57. Beathú Laonna Seanchas 58. Ainmneacha Áiteacha Seanchas 59. Toibreacha Seanchas 60. “Tá fíor-uisge ins chuile áit timcheall ar chnoc Leitir Caladh.” Seanchas 61. Leasainmneacha Seanchas 62. “Castaidhe beirt fhear ar a chéile lá agus bheannuigh siad dhá chéile.” Seanchas 63. Seantithe an Bhaile Seanchas 64. “Bhí beirt fhear ann cheana agus chuir duine acab geáll leis an bhfear eile go n-íosfhadh sé níos mó ná é.” Seanchas 65. “Bhí fear eile ann agus an oidhche seo nuair a bhí dul a chodhladh, thug sé leis a leabhar...” Seanchas 66. “Seo bealach a bhí acab fadó le h-aghaidh "ceann-is-fiche," a chomhaireamh...” Seanchas 67. “Rann beag a bhíodh ag gasúir...” Seanchas 68. “Deir siad gur suimhneas a thochluighann fataí.” Seanchas 69. Pisreoga Seanchas 70. Laethannta na Seachtaine Seanchas 71. “Deir siad go bhfuil leigheas i mbun na gcoinneal a bhíonn a léigheamh aifreann.” Seanchas 72. Na Míonna Seanchas 73. An Lá Seanchas 74. “Dhá mbeadh bó dhá cur chuig aonach, agus dhá leigeadh sí géim...” Seanchas 75. “Bíonn siad a rádh go bhfuil giarrfhiadhacha faoi dhraoidheacht...” Seanchas 76. “Bhí mé fhéin agus M. Ó F. oidhche teacht aniar an bóthar sin thiar...” Seanchas 77. “Bhí mé fhéin agus N. a dul chuig aifreann na geineadh cupla blian ó shoin...” Seanchas 78. “Is iomdha rud a fheiceann duine agus bíonn sé déanamh amach gur droch rud eicínt a bhíonns ann...” Seanchas 79. “Deir siad agus chuala mé ariamh é dhá mbeadh bean ann a bheadh le h-aghaidh páisde dhá leagfaí í...” Seanchas 80. “Nuair a bhí mé le h-aghaidh - chuaidh mé lá ag iarraidh buicéad uisge...” Seanchas 81. Scéal faoi Phoitín Seanchas 82. Scéalta Greannmhara Seanchas 83. “Deir siad dhá ngearrtí do chos ná do lámh...” Seanchas 84. Ag Seoladh agus Saighdeadh Beithígh agus Éanlaith Seanchas 85. Bleán na Bó Seanchas 86. An tÉireannach agus an Sasanach Seanchas 87. “Bhí fear eile as Éirinn a Sasana uair...” Seanchas 88. “Uair eile tháinig beirt sasanaighe in éindigh le Paddy go Blá Cliath...” Seanchas 89. An Coileach Mártan Seanchas 90. “An tam ar cailleadh deirbhshiur m'fhir...” Seanchas 91. An Diabhal Seanchas 92. Clocha agus Seanbhallaí Seanchas 93. Madraí Seanchas 94. “Bhíodh mná siubhail a dul thart fadó, agus chaithidís oidhche no cupla oidhche ins chuile teach...” Seanchas 95. “Tá sé sgaitheamh maith bliadhanta ó shoin bhí mé gbhail chuig aonach an Spidéil le muca...” Seanchas Modh: Formhéadú Zúmáil Léim chuig leathanach / 188 Tagairt chartlainne An Príomhbhailiúchán Lámhscríbhinní, Imleabhar 0512, Leathanach 043 Íomhá agus sonraí © Cnuasach Bhéaloideas Éireann, UCD. Féach sonraí cóipchirt. Íoslódáil Ar an leathanach seo Tomhaiseanna Roinn Roinn Postáil Dáta 2 Bealtaine 1938Cineál míre SeanchasTeanga Gaeilge Modh scríbhneoireachta Lámhscríofa Script scríbhneoireachta Cló Gaelach Faisnéiseoir Colm Dundass
5. “Nach ionghantach clochach an áit é an dráthacht, well bhíodh báid mhóra lochtuighthe le móin a dul soir an dráthacht...” Seanchas
6. “In aimsear an dhroch shaoghaili sé'n chaoi a ngearradís an t súil amach as an bhfata le cleite.” Seanchas
7. “Deir siad an té rachadh amach ar maidin lá Béaltaine, ina chraiceann agus é fhéin a rómhar ins an drúcht...” Seanchas
11. “Nuair a bhí mise in mo ghasúr bhí dochtúr i mBéal an Daingin a dtugadís Doctor Keane air...” Seanchas
12. “Nuair a bhí mise in mo lad bheag bhí fear san áit s'ainn fhéin agus marbhuigheadh a athair...” Seanchas
16. “Thug fear ins an áit summons ar fhear eile uair, faoi thrí cinn déag do ghéabha a bhí a trespassáil air.” Seanchas
17. “Bhí bean eile ins an áit seo, agus fuair sí summons faoi mhada nach raibh íoctha aici...” Seanchas
19. “Sin dreám a mbíodh an-drugall ag muinntir na h-áite rompab i gcomhnuidhe tincéarí agus ceannuidhthe raigeanna.” Seanchas
21. “Bíonn siad a rádh i gcomhnuidhe ins an áit seo nuair a bhíonn daoine dul ag iasgach...” Seanchas
22. “Bhí C.C. agus John annseo amuigh a dul ag iasgach lá, acht nuair a bhí siad a teacht anuas...” Seanchas
24. “Chuaidh fear as an áit seo go Meireacá uair agus ní raibh aon fhocal Béarla ina phluic nídh nach ionoghnadh.” Seanchas
29. “Cé'n fáth nach bhfuil aon cháll do bhean breathnú thar a guala ag iarraidh leithsgéal?” Seanchas
36. “Chuala mé ariamh é agus chreideam go bhfuil sé fíor, nach bhfuil sé ceart fad a chur siar as teach.” Seanchas
37. “Na cuaifeacha sin a bhíonns a dul thart amanna, níl sgéal ar bith chomh cinnte nach iad na daoine maiththe a bhíonns ag imtheacht ionntab.” Seanchas
38. “Bhí sean-fhear ins an áit seo fadó, is minic a chloisinn na sean-ndaoine a cur síos air...” Seanchas
54. “Bhí fear eicint eile ann a dteagadh cara ar cuairt aige agus deireadh sé le na bhean neart beata a réidhteach anuas...” Seanchas
64. “Bhí beirt fhear ann cheana agus chuir duine acab geáll leis an bhfear eile go n-íosfhadh sé níos mó ná é.” Seanchas
65. “Bhí fear eile ann agus an oidhche seo nuair a bhí dul a chodhladh, thug sé leis a leabhar...” Seanchas
78. “Is iomdha rud a fheiceann duine agus bíonn sé déanamh amach gur droch rud eicínt a bhíonns ann...” Seanchas
79. “Deir siad agus chuala mé ariamh é dhá mbeadh bean ann a bheadh le h-aghaidh páisde dhá leagfaí í...” Seanchas
94. “Bhíodh mná siubhail a dul thart fadó, agus chaithidís oidhche no cupla oidhche ins chuile teach...” Seanchas
95. “Tá sé sgaitheamh maith bliadhanta ó shoin bhí mé gbhail chuig aonach an Spidéil le muca...” Seanchas
Tomhaiseanna Roinn Roinn Postáil Dáta 2 Bealtaine 1938Cineál míre SeanchasTeanga Gaeilge Modh scríbhneoireachta Lámhscríofa Script scríbhneoireachta Cló Gaelach Faisnéiseoir Colm Dundass