Imleabhar: CBÉ 0614 (Cuid 1) Dáta 1939Bailitheoir Seán Ó Cróinín Suíomhanna Baile Bhuirne, Co. Chorcaí Cill Modhomhnóg, Co. Chorcaí Cill Mhichíl, Co. Chorcaí Liosta Brabhsáil Teidil (137) 1. “There is a very old castle at Inchigula called Carraig na Corra Castle, about a mile just easy of the village...” Seanchas 2. “One of my great ancestors lived in Claedagh in a place called Knocknabro, years ago...” Seanchas 3. “In old times the general way of speaking in Ireland was, the Irish, they used speak to one another in rhymes...” Seanchas 4. “Do bhíos-sa lá ag iasgaireacht, mé fhéin agus beirt eile...” Seanchas 5. “Go hEochaill síos do chuadhas a' feitheamh le h-árthach guail...” Seanchas 6. “B'mhaith liom-sa an gloinetheacht tímpeall...” Seanchas 7. “Bhuel, an mháthair do thóg mise do dh'airigheas í á rádh...” Seanchas 8. “Bhí rígh fadó ann, i n-Éire, agus do bhí cineóntaí oibre aige...” Seanchas 9. “Bhí dream annso thiar ar a' leacain -- Higginsí ab eadh iad as Béarla agus Buidhig a thugtí ortha as Gaedhilg.” Seanchas 10. “Paidir é seo adeir na seandaoine taréis a' choróinn Mhuire...” Seanchas 11. “Bhí sgata againn oidhche thíos i dtigh a' Phaoraig ag imirt chártaí.” Seanchas 12. “Insa tsean-aimsir fadó thagadh fearaibh annso aniar ó Chiarraidhe thugtí spailpíní ortha, a' baint phrátaí.” Seanchas 13. “Bhí dream daoine ar a' mbaile seo s'gathamh o shoin- sgathamh mór - agus gheibheadh fear siubhail...” Seanchas 14. “Ní cháinim duine - ní duine chun cáineadh mé...” Seanchas 15. “Bhí bacach a' gabhail tímpeall annso sa tsean-aimsir go dtugaidís bacach ó Gráda air.” Seanchas 16. “Bhí maighistir sgoile ar a' mbaile seo sgathamh ó shoin ...” Seanchas 17. “Bhuel, bhíos féin agus mo dhriotháir agus buachaill eile dheo na chómharsan ag obair ar an dtráig...” Seanchas 18. “Bhíos a' teacht ó Bhaile Macóda agus mo dhóithin mór ólta agam, mar ba ghnáthach!” Seanchas 19. “Bhíos lá age feis mhór Bhaile Mhacóda agus is minic riamh a dh'airigheas é...” Seanchas 20. “Bhí fear beag ar a' mbaile againn gur bh'ainm do Tadhg Céitinn.” Seanchas 21. “Chuaidh Pádruig Phiarais, chuaidh sé aon lá amháin go dtí fear eile a bhí i gCarraig Tuathal...” Seanchas 22. “N'fheadar an dh'aireabhair riamh aon trácht (ar an bhPhantom Boat).” Seanchas 23. “An aireabhair riamh mar gheall ar Naomh Déaglán agus Naomh Colmán?” Seanchas 24. “Bhí fear beag ar a' mbaile againn agus bhí asal baineann aige agus bhí siorrach ag an asal.” Seanchas 25. “Bhí bád ó Chnoc a' Dúin is dh'fhág sí slip Eóchaille...” Seanchas 26. “Bhí an t-am ann agus isé an áit go ndéintí an chlann óg a bhaistiú ná ages na tighthe.” Seanchas 27. “Bhuel, bhí Pádraig agus tháinig tuiltíocha móra agus bhí sé na chómhnuidhe ar bhruach ...” Seanchas 28. “Bhí feirmeoir mór sa taobh thiar den mbaile seo gus bh'ainm do Connsiléir 'ac Gearailt.” Seanchas 29. “Thiar annso i ngiorracht don gCóbh tá baile ann gur b'ainm do Woodstock;” Seanchas 30. “An t-am go raibh Pádraic Piarais ar a' mbaile seo bhí sé a' dul go dtí an Aifreann ...” Seanchas 31. “Na cómharsain seo a bhí age Pádraic Phiarais a dhein a' fíoseoireacht air, ná raibh sé ábalta ar a chíos a dhíol...” Seanchas 32. “Tá abhainn annso thall go dtugtar a' Crampán air.” Seanchas 33. “Thá cabha beag annso thoir i gCnoc a' Dúin go dtugtar cabha na Gaoithe air...” Seanchas 34. “Bhuel, do dh'fhágadh-sa agus triúr eile fear slipe Chnoc a' Dúin lá dhos na laétheannta a' dul ag iasgaireacht...” Seanchas 35. “Bhíos fhéin agus triúr fear ag iasgaireacht oidhche, tímpeall trí mhíle ón dtamalh...” Seanchas 36. “Bhí árthaighe bitheamhnach ag imtheach fadó ag robáil árthaighe agus seó óir aca dá dhéana' agus dá bhailiú” Seanchas 37. “Bhí baintreabhach bhocht fadó ann - tá fós agus beidh go deó - agus bhí trí mac aice.” Seanchas 38. “Bhí táilliúir fadó ann agus tá fós agus beidh go deó!” Seanchas 39. “Bhí feirmeoir fadó ann, tá fós agus beidh go deó!” Seanchas 40. “Bhíos oidhche breágh thíos ag oileán Cnoc a' Dúin go dtugann said Oileán na gCapall air...” Seanchas 41. “Do bhí gaisgídhig fadó ann agus b'éachtrach na fearaibh iad ar gach aon dul.” Seanchas 42. “Bhí beirt feirmeoirí fadó i n-Éire agus bhíodar a gcómhnuidhe i ngiorracht dona chéile.” Seanchas 43. “Bhí duine uasal fadó i n-Éire: duine uasal mór ab eadh é.” Seanchas 44. “Sa cheardhcain a deintí an gabhal-aoiligh chómh maith leis an bpíce.” Seanchas 45. “Is gnáth le roinnt bhlianta anuas go mbaintear arbhar le measíní feir.” Seanchas 46. “Bheadh taobh an choirce (chinn) den chiubhrigh dhúbalta ana-fháisgithe nuair a bhead an phunann ceangailte.” Seanchas 47. “Do gheobhadh fear an tighe, srl, tímpeall agus thabharfadh sé cic don phunainn féachaint...” Seanchas 48. Stúcanna a Dhéanamh Seanchas 49. Bualadh Seanchas 50. Súiste Seanchas 51. Cnocán Seanchas 52. Cruithneacht Seanchas 53. Úsáid na Cruithneachtan Seanchas 54. Bróinte Seanchas 55. I Léig Seanchas 56. Corrán Seanchas 57. Speala Seanchas 58. Sáibhéireacht Seanchas 59. Ainmneacha ar Áiteanna Seanchas 60. “Tá seó tailimh i mBaile Mhúirne a soathruigheadh taréis móin a ghearradh dhe.” Seanchas 61. “Fear go raibh bó aige agus do rug an bhó abhfad sar a raibh sé i n-am di.” Seanchas 62. “Nuair a bhí an t-Athair Seán Paor i n-Eóchaill bhí duine des na Siupéalaig - fear bocht - a chuaidh...” Seanchas 63. “Sagart a bhí i bparróiste Bhaile Mhic Códa agus bhíod sé ana- mhór le daoine áirighthe sa cheanntar.” Seanchas 64. “Táilliúir a bhí ag obair i dtigh.” Seanchas 65. “Bhí fear na chómhnuidhe fadó cómhgarach don roilig le h-ais an Daingin.” Seanchas 66. “Na trí nídh a bhrisfeadh feirmeoir...” Seanchas 67. Piseoga Seanchas 68. Obair an Domhnaigh Seanchas 69. “Is mó duine bheadh ar meisge mura bheadh leisge bheith a' díol as!” Seanchas 70. “I mbaile fearainn Ghort Corcoran tá áit ar a dtugtar Baile na Bocht.” Seanchas 71. “Buachaill óg a bhí ag dul go Baile Mhic Códa lá.” Seanchas 72. “Fear beag go raibh druim air bhí sé ag gabháil treasna cómhgarach do roilig.” Seanchas 73. “Sprid a chonaic Éamonn de Bhál, file, oidhche éigin.” Seanchas 74. “Bhí bean stróinséara a ghaibh isteach i dtigh lá agus d'iarr sí iasacht an chorcáin ar bhean an tighe agus do fuair.” Seanchas 75. “There is a castle near Killeagh called Castle Richard.” Seanchas 76. “Another man named Fitzgerald who lived in Castlemartyr was called madra na fola.” Seanchas 77. “Bhí amadán i bPort Láirge agus isé a theastuig uaidh ná an Nodlaig i gceann a' ráithe agus an Cháisg.” Seanchas 78. “Bhí an seanchaidhe fhéin agus fear eile ag obair i bpáirc i mBaile Uí Chríonáin tráth.” Seanchas 79. “Fear a bhí ag dul ag iasgaireacht agus do thaithnigh bean leis ar an mbóthar.” Seanchas 80. “Bhí ministir i nDún Guairne agus bhí fear na chómhnuidhe cómhgarach do - Coileánach ab eadh an fear.” Seanchas 81. Aimsir Seanchas 82. “Fear do bhí ag teacht abhaile oidhche agus caora aige tharéis í ghoid.” Seanchas 83. “Beirt fhear a bhí ag seanchaidheacht le na chéile lá amháin.” Seanchas 84. “There was a certain woman who was travelling from Ladysbridge to Cnoc Glas a few miles distant...” Seanchas 85. “This woman used wear cord of St. Francis about her body.” Seanchas 86. “This woman used wear cord of St. Francis about her body.” Seanchas 87. “There was a certain man who lived in Knockadoon and who intended to go to Youghal to borrow some money...” Seanchas 88. “Máire Ní Eibhlín ó Mhaghella, do bhí Dómhnall Donn d'fhear aice agus bhí buachaill óg de mhac aice.” Seanchas 89. “Bhí buachaill fadó ann agus pé rud a dhein sé as an slighe bhí sé le crochadh.” Seanchas 90. “Fear a bhí ag taisteal uair amháin agus do casadh bean óg air.” Seanchas 91. “Do bhí caisleán i n-Íochtar Murún.” Seanchas 92. “Tá caisleán i n-Ínse Uí Chuinn (i gCill Lath).” Seanchas 93. “Bhí fear a' bainnt mhóna na bog-fhódaibh, agus bhí dorn de bhog-shlata aige ...” Seanchas 94. “Sa tracadh a bhíonn muinntir Bhaile Uí Choitín i gcómhnuidhe.” Seanchas 95. “Feirmeoir a bhí i mbaile fearainn Bhaile Uí Chríonain tráth éigint.” Seanchas 96. “Bhí mach don gCárthach pósta le mnaoi ó PhortLáirge.” Seanchas 97. “Bean mhic agus máthair céile a bhí ag gabháil dá chéile.” Seanchas 98. “Thuit so amach i mbaile fearainn Church.” Seanchas 99. “Bhí gréasaidhe i nDún Guairne fadó agus fear mór óil ab eadh é.” Seanchas 100. “Bhí gréasaidhe i nDún Guairne fadó agus fear mór óil ab eadh é.” Seanchas 101. “Bhí caisleán i n-aice Chluana ar a dtugtaí caisleán Mháire.” Seanchas 102. “Fear a bhí na chómhnuidhe i n-iarthar na parróiste.” Seanchas 103. “On the twenty-ninth instant I turned out gay...” Seanchas 104. “Ar mo ghabháil tré Bhlá Cliath dhom go dian-mhoch ar maidin” Seanchas 105. “Fear de mhuinntir Mhic Chárthaig ar a dtugaidís Donnchadh Pollta (de bhrígh go raibh rian na bolgaighe air).” Seanchas 106. “Bhí fear eile i nDoirín Áluinn agus chodlaigheadh sé i dteannta a dhriothár.” Seanchas 107. “Bhí fear eile ar an maile agus bhí a dhriotháir taréis bháis.” Seanchas 108. “Fear a bhí ann agus níor chreid sé go raibh púcaí ná aon rud den t-sórd san ann.” Seanchas 109. “Tá sé ráidhte i gcómhnuidhe go bhféadfadh an sagart iad a thaisbeaint do dhuine...” Seanchas 110. “Chuaidh an seanchaidhe agaus a bhean oidhche go dtí tórramh i mBaile Uí Chríonáin.” Seanchas 111. “Bhí daoine áirighthe na gcómhnuidhe i mbaile fearainn Ghort na Sgeiche ...” Seanchas 112. “Bhí caisleán i mBaile Uí Chríonáin - níl ann ach na fotharacha anois - agus do bhí Sasanach na chómhnuidhe annsan.” Seanchas 113. “Ar mo ghabháil amach ar maidin don casadh cailín óg orm...” Seanchas 114. Na Liosanna Seanchas 115. “Bhíodh bean na cómhnuidhe ag an gcrosaire i mBaile Uí Chríonáin...” Seanchas 116. Fiach Seanchas 117. Portáin Seanchas 118. Cuilceach Chluana Seanchas 119. “Bhí fear seó (show) i gCluain uair amháin agus do bhí coileach aige...” Seanchas 120. “Bhí fear seó i gCluain uair eile agus do bhí cloch ana bheag aige.” Seanchas 121. “Bhí fear eile sa pharróiste agus bhí fear a dhriféir ag gearradh féir do le meaisín.” Seanchas 122. An Ceannaí Fionn Seanchas 123. Paidir Seanchas 124. “Bhí ár slánuightheoir agus an Mhaighdean Mhuire ag siúbhal rómpa agus do casadh bean ortha go raibh cí tinn aice.” Seanchas 125. “Is mairg a bhíonn ar dtír gan duine leis féin...” Seanchas 126. “Aifreann Dé ná tréig le faillíghe...” Seanchas 127. “Is éadtrom deas néata do dhiúbhlaigheann sí ar taobh cnuic lá gréine agus an drúcht na shuidhe...” Seanchas 128. “Ar maidin mhoch is mé i mbun mo stuic á seoladh chun an fhéir...” Seanchas 129. “Breathnaig, Barraig agus Báróidig - sin trí breamanna...” Seanchas 130. “Aidhbhéardaigh a tugtí ar bhitheamhnaig ar fuaid na h-áite seo.” Seanchas 131. “Fuaireas é ar shlais-mhargadh...” Seanchas 132. “An rud ná beidh ad dhorn agat ní bheidh sé caillte agat!” Seanchas 133. “Teine á dhóghadh agus an gnó gan déana...” Seanchas 134. Púcaí, srl Seanchas 135. “Bhí fear eile i mbaile fearainn Bhaile Uí Chríonáin agus d'eirigh sé oidhche chun dul go dtí an t-aoanch.” Seanchas 136. “Bhí fear eile a d'eirig i lár na h-oidhche chun dul go dtí an t-aonach agus nuair a chuaidh...” Seanchas 137. “Bhí triúr fear sa pharróiste agus ba ghnáth leó dul ag foghlaereacht oidhcheannta ghealaighe.” Seanchas Modh: Formhéadú Zúmáil Léim chuig leathanach / 580 Tagairt chartlainne An Príomhbhailiúchán Lámhscríbhinní, Imleabhar 0614, Leathanach 099 Íomhá agus sonraí © Cnuasach Bhéaloideas Éireann, UCD. Féach sonraí cóipchirt. Íoslódáil Ar an leathanach seo (gan teideal) “Bhí rígh fadó ann, i n-Éire, agus do bhí cineóntaí oibre aige...” Roinn Roinn Postáil Dáta 5 Aibreán 1939Cineál míre SeanchasTeanga Gaeilge Modh scríbhneoireachta Lámhscríofa Script scríbhneoireachta Cló Gaelach Faisnéiseoir Micheál Ó Briain
1. “There is a very old castle at Inchigula called Carraig na Corra Castle, about a mile just easy of the village...” Seanchas
3. “In old times the general way of speaking in Ireland was, the Irish, they used speak to one another in rhymes...” Seanchas
9. “Bhí dream annso thiar ar a' leacain -- Higginsí ab eadh iad as Béarla agus Buidhig a thugtí ortha as Gaedhilg.” Seanchas
12. “Insa tsean-aimsir fadó thagadh fearaibh annso aniar ó Chiarraidhe thugtí spailpíní ortha, a' baint phrátaí.” Seanchas
13. “Bhí dream daoine ar a' mbaile seo s'gathamh o shoin- sgathamh mór - agus gheibheadh fear siubhail...” Seanchas
17. “Bhuel, bhíos féin agus mo dhriotháir agus buachaill eile dheo na chómharsan ag obair ar an dtráig...” Seanchas
21. “Chuaidh Pádruig Phiarais, chuaidh sé aon lá amháin go dtí fear eile a bhí i gCarraig Tuathal...” Seanchas
24. “Bhí fear beag ar a' mbaile againn agus bhí asal baineann aige agus bhí siorrach ag an asal.” Seanchas
26. “Bhí an t-am ann agus isé an áit go ndéintí an chlann óg a bhaistiú ná ages na tighthe.” Seanchas
27. “Bhuel, bhí Pádraig agus tháinig tuiltíocha móra agus bhí sé na chómhnuidhe ar bhruach ...” Seanchas
28. “Bhí feirmeoir mór sa taobh thiar den mbaile seo gus bh'ainm do Connsiléir 'ac Gearailt.” Seanchas
30. “An t-am go raibh Pádraic Piarais ar a' mbaile seo bhí sé a' dul go dtí an Aifreann ...” Seanchas
31. “Na cómharsain seo a bhí age Pádraic Phiarais a dhein a' fíoseoireacht air, ná raibh sé ábalta ar a chíos a dhíol...” Seanchas
34. “Bhuel, do dh'fhágadh-sa agus triúr eile fear slipe Chnoc a' Dúin lá dhos na laétheannta a' dul ag iasgaireacht...” Seanchas
36. “Bhí árthaighe bitheamhnach ag imtheach fadó ag robáil árthaighe agus seó óir aca dá dhéana' agus dá bhailiú” Seanchas
40. “Bhíos oidhche breágh thíos ag oileán Cnoc a' Dúin go dtugann said Oileán na gCapall air...” Seanchas
42. “Bhí beirt feirmeoirí fadó i n-Éire agus bhíodar a gcómhnuidhe i ngiorracht dona chéile.” Seanchas
46. “Bheadh taobh an choirce (chinn) den chiubhrigh dhúbalta ana-fháisgithe nuair a bhead an phunann ceangailte.” Seanchas
47. “Do gheobhadh fear an tighe, srl, tímpeall agus thabharfadh sé cic don phunainn féachaint...” Seanchas
62. “Nuair a bhí an t-Athair Seán Paor i n-Eóchaill bhí duine des na Siupéalaig - fear bocht - a chuaidh...” Seanchas
63. “Sagart a bhí i bparróiste Bhaile Mhic Códa agus bhíod sé ana- mhór le daoine áirighthe sa cheanntar.” Seanchas
74. “Bhí bean stróinséara a ghaibh isteach i dtigh lá agus d'iarr sí iasacht an chorcáin ar bhean an tighe agus do fuair.” Seanchas
77. “Bhí amadán i bPort Láirge agus isé a theastuig uaidh ná an Nodlaig i gceann a' ráithe agus an Cháisg.” Seanchas
78. “Bhí an seanchaidhe fhéin agus fear eile ag obair i bpáirc i mBaile Uí Chríonáin tráth.” Seanchas
80. “Bhí ministir i nDún Guairne agus bhí fear na chómhnuidhe cómhgarach do - Coileánach ab eadh an fear.” Seanchas
84. “There was a certain woman who was travelling from Ladysbridge to Cnoc Glas a few miles distant...” Seanchas
87. “There was a certain man who lived in Knockadoon and who intended to go to Youghal to borrow some money...” Seanchas
88. “Máire Ní Eibhlín ó Mhaghella, do bhí Dómhnall Donn d'fhear aice agus bhí buachaill óg de mhac aice.” Seanchas
105. “Fear de mhuinntir Mhic Chárthaig ar a dtugaidís Donnchadh Pollta (de bhrígh go raibh rian na bolgaighe air).” Seanchas
112. “Bhí caisleán i mBaile Uí Chríonáin - níl ann ach na fotharacha anois - agus do bhí Sasanach na chómhnuidhe annsan.” Seanchas
124. “Bhí ár slánuightheoir agus an Mhaighdean Mhuire ag siúbhal rómpa agus do casadh bean ortha go raibh cí tinn aice.” Seanchas
127. “Is éadtrom deas néata do dhiúbhlaigheann sí ar taobh cnuic lá gréine agus an drúcht na shuidhe...” Seanchas
135. “Bhí fear eile i mbaile fearainn Bhaile Uí Chríonáin agus d'eirigh sé oidhche chun dul go dtí an t-aoanch.” Seanchas
136. “Bhí fear eile a d'eirig i lár na h-oidhche chun dul go dtí an t-aonach agus nuair a chuaidh...” Seanchas
137. “Bhí triúr fear sa pharróiste agus ba ghnáth leó dul ag foghlaereacht oidhcheannta ghealaighe.” Seanchas
(gan teideal) “Bhí rígh fadó ann, i n-Éire, agus do bhí cineóntaí oibre aige...” Roinn Roinn Postáil Dáta 5 Aibreán 1939Cineál míre SeanchasTeanga Gaeilge Modh scríbhneoireachta Lámhscríofa Script scríbhneoireachta Cló Gaelach Faisnéiseoir Micheál Ó Briain