Imleabhar: CBÉ 0596 (Cuid 1) Dáta 1938Bailitheoir Seán Ó Cróinín Suíomh Baile Bhuirne, Co. Chorcaí Liosta Brabhsáil Teidil (219) 1. “Long ago, when the farmers used take their own butter to Cork in fircins it occurred that there was an election...” Seanchas 2. “There is a belief that when a person dies he still requires his clothes and boots.” Seanchas 3. “There is a belief that the last corpse buried in a churchyard has to draw water to the others...” Seanchas 4. “In this district, if a woman finds a hairpin lost she does not pick it up or use it.” Seanchas 5. “The old people insisted on having spring water in the house each night and some member of the family was appointed...” Seanchas 6. “In olden times cowdung was frequently applied to burns, as a cure.” Seanchas 7. “The narrator's father and grandfather were blacksmiths and he is also one.” Seanchas 8. “In the iron-water used in forge (for cooling heated iron) there is a remedy for warts...” Seanchas 9. “There is a belief that a parcel of stone pebbles found on road, if handled by finder, will bring on warts.” Seanchas 10. “Formerly, a charm for healing a sprained ankle, was practised.” Seanchas 11. “Formerly, when a person was missing (and generally supposed to be drowned)...” Seanchas 12. “If you are going on a journey in the morning, and a hare crosses your path, no luck will attend you during that day.” Seanchas 13. “Upwards of fifty years ago a farmer in Ballingeary found that he could not produce his right amount of butter.” Seanchas 14. “When a farmer suspected somebody of interfering with his butter he went to certain women for advice.” Seanchas 15. “A certain farmer's wife in the western end of the parish of Ballyvourney was known to pay frequent visits to "some woman"...” Seanchas 16. “Giorrfhiadh d'fhescint ar drúcht nú an chuach d'aireachtaint ad' chúl: a foreshadowing of ill luck.” Seanchas 17. “In olden times, when possession of a house or farm was sought, the seller and his (or her) family extinguished the fire...” Seanchas 18. “Muinntir Chiarraighe a' fiafraighe a chéile agus muinntir Chorcaighe is gortaigh i nÉirinn"- the old people used to say.” Seanchas 19. “On another occassion a farmer who lived in Claideach (on the Cork-Kerry Border) had some firkins of butter...” Seanchas 20. “The "Barrach Mór", a landlord who resided in Kilbarry (between Inchigeela and Macroom) was something of a tyrant.” Seanchas 21. “When the gift of poetry is inherited by a woman it is said to be "running out"...” Seanchas 22. “Bhí an bullán mór agus an bullán beag ag treabhadh an chnuic.” Seanchas 23. “Fear ana-dheisbhéalach ab' eadh an tAthair Ó Domhnaill, sagart paróiste a bhí i mBaile Mhúirne fadó.” Seanchas 24. “Deir an seanchaidhe go bhfuil páirc na fheirm féin ar an gcillín go dtugaidís "Páirc a' Bhuithléirig" uirthe.” Seanchas 25. “Tá áit thoir i n-aice Charraig a' Phúca ar a dtugtar Gleann na nEarag.” Seanchas 26. “A "starragán", constructed with twigs, was used for catching trout in those times.” Seanchas 27. “Old people used to make what was called a "siudhistín" from straw.” Seanchas 28. “Horses' and cows' tails were made into ropes.” Seanchas 29. “A "Fóir" (made from stout súgáns) was used for storing oats.” Seanchas 30. “Men who went "down the country" (síos amach) digging potatoes "on their hire" were called "cábóga".” Seanchas 31. “I ndroichead na Bandann a bhíodh an chúirt dlighe fadó agus chaitheadh muinntir Bhaile Mhúirne dul ann...” Seanchas 32. “Bhí buachaill aimsire de mhuinntir Loingsigh ag obair ag feirmeoir i mBaile Mhúirne os cionn deich mblian is dachad ó shoin.” Seanchas 33. “In olden times farmers had no sheds in which to store hay.” Seanchas 34. “A "sgeimheal" was also often to be seen on corn-stacks.” Seanchas 35. “Garsún bocht a bhí ann fadó go raibh leas-mháthair ana chruadh-chroidheach aige.” Seanchas 36. “Fear a bhí ann fadó agus do phós sé. Ba ghearr go raibh an bhean i gcás mar ní íosfadh sé aon nídh maithe.” Seanchas 37. “In olden times cows "were driven out on the mountain. The "strong" cattle were sent to the top of the mountain.” Seanchas 38. “A meadar (churn) about size of 17-gallon milk-churn, and of almost same pattern, was much used in those times for butter-making.” Seanchas 39. “A landlord's agent (aidbhéardaidhe), formerly lived in Ballymakeera.” Seanchas 40. “Fear de mhuinntir Loingsigh, go dtugaidís Diarmuid Shíghle air, a bhí na chómhnuidhe ar na hUlláin.” Seanchas 41. “Bhí Hárry Good (protastúnach agus feirmeoir) i mbun an "relief" i mBaile Mhúirne, sa droch-shaoghal.” Seanchas 42. “In olden times singing was practised as a means of pacifying cows (especially young cows) while milking them.” Seanchas 43. Blúire de Cheann Eile Seanchas 44. “Dips" (tallow candles) were made in olden times.” Seanchas 45. “Christmas was considered by everybody a time of good-will and "people would speak to their enemies and forget grudges".” Seanchas 46. “House would be white-washed inside and outside a few days before Christmas.” Seanchas 47. “In those times wax candles were also made at home.” Seanchas 48. “Formerly, people (mostly women) uesd to carry heavy loads on their heads.” Seanchas 49. “Narrator often spent Christmas day hunting on mountain...” Seanchas 50. “Hares can easily out-distance hounds on a road.” Seanchas 51. Old Men used to Wear Seanchas 52. “Sheets were also made from éadach bannlámh. Coarser one made from "toe".” Seanchas 53. “Blue woolen petticoats were also worn.” Seanchas 54. “Young and old (women) used to ear hooded cloaks and white caps with scalloped border.” Seanchas 55. “A "tightly-fitting body with full pleated skirt" reaching to ground, was worn...” Seanchas 56. “Formerly, cattle on mountain were bled in month of June.” Seanchas 57. “Buachaill a bhí ann go raibh leas-mháthair aige.” Seanchas 58. “An uair sin, leis, do bhí sean-tharbh gránna thuas ar Chlaidig agus deirtí go raibh ciall aige chómh maith le h-aon duine.” Seanchas 59. “Do bhíodh seó cleas á n-imirt ag daoine ar tórraimh roimis seo.” Seanchas 60. “Bhí aon fhear amháin i mBaile Mhúirne - de mhuinntir Chonaill ab eadh é...” Seanchas 61. “Do bhí táilliúir eile thiar i gCúil Aodha an uair sin agus sé an ainm a thugaidís air sin ná "táilliúir na Cásga".” Seanchas 62. “Fear mór árd-aigeantach ab eadh Lord Bandon fadó.” Seanchas 63. “In the olden times súgán seats were put on chairs.” Seanchas 64. “In the olden times men never used a mirror when shaving.” Seanchas 65. “Bíodh driosúr ins na sean-thighthibh go léir ar a mbíodh na cupáin agus na báisíní agus na plátaí agus rudaí dá sórd.” Seanchas 66. “Bíodh leath-dhoras (half-door i mBéarla) ar gach aon tig, geall leis.” Seanchas 67. “Bíodh sé de phlean ag daoine crainn a chur tímpeall an tighe i dtreo go mbeadh foithin aca uatha.” Seanchas 68. “Turf-sheds were not available in olden times.” Seanchas 69. “Bhí fear (buachaill aimsire) ag obair ag an seanchaidhe tráth agus do bhí sé pas beag greannmhar ann féin.” Seanchas 70. Carraig an Eidneáin, Carraig an Stuacáin Seanchas 71. Speaking of a person in a great hurry people often say "he had wings under him" or "he was in the devil of a hurry". Seanchas 72. Bhí sagart parróiste i mBaile Mhúirne uair agus bhí airgead á dhéanamh suas aige sa tséipéal Domhnach éigin. Seanchas 73. “If two people wash their hands (or faces) in the same wash-bowl, simultaneously, each should spit in the water before.” Seanchas 74. “If a cat is seen sharpening his claws "a visitor is sure to come to the house that day".” Seanchas 75. “There is an old man who comes to the narrator's forge occasionally.” Seanchas 76. “If the body of a person does not become rigid after death, this is a sign that some other member of the household...” Seanchas 77. “The first customer to enter a Jew's shops on monday morning will get the article (goods) he requires...” Seanchas 78. “Cowdung was applied to boils, formerly, to effect a cure.” Seanchas 79. “Another woman found that "she could make no butter out of the cream".” Seanchas 80. “The old people used to say: "uan fireann fionn i dtús na bliana - leanann an rath é sin.” Seanchas 81. “A fasting spit is considered a remedy for many things.” Seanchas 82. “There is a little spring in a rock in the farm of Daniel Desmond, in the townland of Ballymakeera...” Seanchas 83. “When a child dies and is coffined, a clean white cloth is often wound about it (coffin).” Seanchas 84. “The old people used to say (jokingly): "An mó uair a féadfá é seo a rádh gan t'anál a tharraing...” Seanchas 85. “Long ago when farmers in this and surrounding districts used send their butter to Cork it often occurred...” Seanchas 86. “There was another landlord in Glengarriff called Hutcheon.” Seanchas 87. Aiteann Muire Seanchas 88. The Charm Seanchas 89. “A certain widow (farmer) employed a labourer. One day he was mowing and he noticed the widow "spying on him".” Seanchas 90. “Éirigheann an mhacántacht trí huaire - agus an cheathramhadh huair más gádh.” Seanchas 91. “Cuilithe": the visible part of a log (creachail) of black oak (giúis) protruding from a bog.” Seanchas 92. “A certain woman - named Mrs. McCarthy - lived in a cottage (in Ballyvourney).” Seanchas 93. “There was a farmer, on another occassion, who lived in the townland of Gortanacra, Ballyvourney.” Seanchas 94. “An old man lived in a little house in the village of Carraig-an-Adhmaid.” Seanchas 95. “Ná mol ró luath ar eagla go gcáinfá mall.” Seanchas 96. “Bean a bhí ag díol bó ar aonach éigin - i nÍnse Geimhleach nú i n-áit éigin ó dheas, fadó.” Seanchas 97. “Gabh go réidh tré Bhaile Mhúirne...” Seanchas 98. “During the tithe-period the soldiers used to terrorise the people, moreover in Ballyvourney and in Macroom.” Seanchas 99. “One night a man slept near a hay-rick a few miles from Inchigeela.” Seanchas 100. “Bainne na caorach fuar agus cá bhfuil an t-uan a mhairbh sé!” Seanchas 101. Máthair Sheáin Óig Seanchas 102. “Sheep were also bled (in the palate)...” Seanchas 103. “Formerly, women used to wear large detached pockets fastened with a string about their waists.” Seanchas 104. “Besom and heath brooms were commonly used in houses in olden times.” Seanchas 105. “A ruchall (hobble), consisting of a soft piece of rope, a piece of meal-sack...” Seanchas 106. Formhóin Seanchas 107. “Good quality spring water is always cold in summer and a little warmer in winter.” Seanchas 108. “In the "bad times" meal was being given out to poor people in the Ballyvourney district...” Seanchas 109. “The wing of a goose was used for dusting shelves, etc. in kitchens.” Seanchas 110. “In those times harness-makers went about from house to house to make or repair "tacking" (harness).” Seanchas 111. “It is said to be unlucky for a wedding-party to meet a funeral on the road.” Seanchas 112. “Tháinig gadhar go dtí corcán i n-ar bheirbhigheadh leite.” Seanchas 113. “The water in which a goose (or bone) was boiled was called "stock".” Seanchas 114. “Raw potatoes were put in "gríosach" (ashes in which are numerous little red-hot coals of fire) to roast.” Seanchas 115. “Bean a bhí ann agus bhí a fear agus a mac agus a driotháir daortha chun a gcrochta.” Seanchas 116. “Fear a bhí ann fadó go ndubhairt sé (agus é ag dul ar a ghlúinibh chun na Coróinneach Mhuire a rádh)...” Seanchas 117. Cuileann Sléibhe Seanchas 118. “In the village of Carraig-an-adhmaid there is a lane called "Bonies Lane".” Seanchas 119. “Horse-racing competitions were held in Sléibhín (in immediate vicinity of Macroom) on St. Sthephen's day.” Seanchas 120. “Tá sé 'na liairne téinteain agaibh" - said of an idler who spends his time near fire.” Seanchas 121. “The candles used at wake of first member of family were said to have healing properties.” Seanchas 122. “Men wore caroline hats - best quality of silk.” Seanchas 123. “Rath Dé ar mho mheidrín-se mar tá sí tuigh...” Seanchas 124. “In the old times, also, men used to wear a frieze vest with "beargain" sleeves attached.” Seanchas 125. “Bhí bean eile ann agus do bhí mac agus leas-mhac aice.” Seanchas 126. “Bhí sagart parróiste i mBaile Mhúirne uair eile agus bhí sé chun an bell a bhí i séipéal Chúil Aodha a thabhairt...” Seanchas 127. “Do bhí seanduine i mBaile Mhúirne go raibh pinginí éigin airgid aige agus do bhí sé pas beag greannmhar ann féin...” Seanchas 128. “Fear éigin a bhí an tráth gurbh ainm do Diarmuid Mac Craith.” Seanchas 129. “In "snowy weather" men made súgáns from straw which they wound about their legs (from upper of boot to knee).” Seanchas 130. “A meal-sack was found a very useful covering on a wet day.” Seanchas 131. Fear a bhí i mBaile Mhúirne roinnt bhlianta ó shoin agus bhí sé chun an dlighe a chur ar dhuine éigin eile. Seanchas 132. “If a person dons a garment inside out good luck is portended...” Seanchas 133. “If the eldest member of a family marries "out of the house", the next (in order of age) is said to...” Seanchas 134. “If you lick a lizard for nine mornings fasting, this gives the power to heal all burns...” Seanchas 135. “In his youth the narrator could not bear to touch a dead person.” Seanchas 136. “It is unlucky to refuse a handsome price for an animal.” Seanchas 137. “There is a cure in a dog's tongue. If a person has a sore finger, toe, etc., he should allow the dog to lick it.” Seanchas 138. “The old people used to say that a cow should never be beaten with a spancel.” Seanchas 139. “The first person entering a byre when a cow has calved should place three "bits" of the dam's dung...” Seanchas 140. “The waters of three townlands - Ballymakura, Allanes and Cnoc an Iubhair - converge at a certain point...” Seanchas 141. “When a farm of land was sold, a sample of the earth was handed to the purchaser by the buyer.” Seanchas 142. “It is always considered wrong to shed tears, on the death of a child.” Seanchas 143. “When hens become affected with disease owners often throw one (dead) into neighbour's field.” Seanchas 144. “When butter was packed in firkins and sent to the market there would generally be a little "left over".” Seanchas 145. “During the Land League Agitation Vigilance Committees were appointed in each parish (in the Macroom district).” Seanchas 146. Ortha na Fola Seanchas 147. Duine ana-thógálach Seanchas 148. “Some men were mowing in a field adjacent to the public-road...” Seanchas 149. “There is a well in the farm of John Healy, in the townland of Ballymakura called either "tobar an fhíona" or "tobar ingheana".” Seanchas 150. “On one occassion it was reported that the Blessed Virgin had been seen by a man living in the neighbourhood of Coppeen...” Seanchas 151. “Three men who were walking across a hill in Allanes, Ballyvourney, on one occasion "counted seventy-three weasels"...” Seanchas 152. “Old people always said that when a rat-trap was being (or to be) set, the place where it was to be set should never be mentioned...” Seanchas 153. “Rats have earned the dislike of almost everybody and people often treat them in a most cruel manner.” Seanchas 154. “Más cuibhe dhuit bheith bocht ní cuibhe dhuit bheith spriúnlaithe.” Seanchas 155. “Baile Mhúirne - mar a crúidhtear na cearca!” Seanchas 156. “Siubhal Éire agus an Domhan le chéile ach - gabh go réidh tré Bhaile Mhúirne!” Seanchas 157. “In the olden times the horn of a cow or buck used to be employed for calling.” Seanchas 158. Fox Catching Wild Duck on Lake Seanchas 159. “Ag ithe na feola fuaire...” Seanchas 160. “On one occassion an attempt was made to poison Daniel O'Connell (the Liberator) while in London.” Seanchas 161. “In olden times men wore high boots...” Seanchas 162. “In the construction of a ciseán a frame was used. The twigs were stuck into holes in this frame.” Seanchas 163. “A method of fishing called "dornfhásg" was practised in the parish in olden times.” Seanchas 164. “Fionnán (tough mountain grass) was used to make fetters for sheep.” Seanchas 165. Athmhóin Seanchas 166. “A certain growth found in bogs (much like lichen found on trees)...” Seanchas 167. “In the "bad times" meat was used but once a day - in the evening (or at night), for supper.” Seanchas 168. Bróga Peirc Seanchas 169. “Potatoes, salt, and milk formed the main diet of the people and - when eaten at night, as was usual - potatoes were said to cause nightmares...” Seanchas 170. “Do bhí roinnt daoine ó Bhaile Mhúirne agus roinnt eile aca ó Ghleann Fleisge ag teacht ó aonach Neidín lá.” Seanchas 171. Cabáiste Cnag Seanchas 172. Praiseach Fhada gan Athair gan Mháthair Seanchas 173. “Stands were made for corn-stacks in field to prevent rats and mice from damaging grain.” Seanchas 174. “Bean a bhí ann fadó agus do bhí mac aice go dtugaidís an gárla goileánach air.” Seanchas 175. “Misinéir a tháinig go Baile Mhúirne tráth éigin agus bhí sé éisteacht faoisdine istig sa tséipéal.” Seanchas 176. Gút (Gout in English) Seanchas 177. “Peata na bodhaire" was an old woman who used to go about the parish of Ballyvourney, begging.” Seanchas 178. “The "wren-boys" would visit alomst every house on St. Stephen's day.” Seanchas 179. “Almóir" (méid an almóra) - a recess in wall of byre (stall) in which pails were placed.” Seanchas 180. “Bróga elastic" were also worn by men and women in those times.” Seanchas 181. “Women used to wear a gown called gúna taimín.” Seanchas 182. “Do bhí fear i mBaile Mhúirne fadó agus do chuir sagart na parróiste é le capall go dtí aonach Dhún Mhaonmhaighe chun é dhíol ann.” Seanchas 183. “Bhí fear eile i mBaile Mhúirne tímpeall na haimsire sin agus do bhíodh ba seasga aige thiar ar Chlaidig.” Seanchas 184. “Do bhí tailliúir i mBaile Mhic Íre roimis seo ar a dtugtaí "táilliúir na Samhna".” Seanchas 185. “Bhí fear ann go bhfuair a bhean bás agus do cuireadh i gCill Chré í.” Seanchas 186. “In olden times, also, a sort of table - supported by "settle" - was used at meal-time.” Seanchas 187. “The correct method of building a fire of turf is to place the sods in an upright position - not with tops inclining towards centre of fire.” Seanchas 188. “The person who goes astray (loses his way) becomes affected with "measgán mearaidhe"...” Seanchas 189. “An old cat will always find his way back to the house from which he was taken.” Seanchas 190. “The water of these townlands ("uisge na dtrí dteorann") was used to heal lumps in person's throat...” Seanchas 191. “The old people used often refer to "luath a' Domhnaigh" and say that certain cures attached to it.” Seanchas 192. “It is considered unlucky to "meet" one magpie; it is considered lucky to meet two (together).” Seanchas 193. “At one time there was another well in the farm of John Lucey, Ballymakeera - in the centre of a field.” Seanchas 194. “Más maith leat bheith buan caith fuar agus te...” Seanchas 195. “Baile Mhúirne na mbacach - agus Gleann Fleisge na mbitheamhnach!” Seanchas 196. “Baile Mhúirne thiar ná hiarrfadh forc ná sgian...” Seanchas 197. “Ní bhainfeadh an diabhal a' bearna dhíot - ná lár a' chlaidhe...” Seanchas 198. “Formerly, when a cow was ill her ear was bled to give relief.” Seanchas 199. “In those times women wore a kind of bonnet...” Seanchas 200. Móin Fhuinte Seanchas 201. “Formerly, the farmers living in Claideach were quite happy and content until the great cloudburst came and drowned the locality.” Seanchas 202. “Do beirbhightí fuil gé agus do measgtí min-choirce léi, agus bainne, gráinnín pionair, inniúin, agus salann.” Seanchas 203. “Smearadh cnámh nú íle cnámh - "neat-foot" oil.” Seanchas 204. Mónadán Seanchas 205. “Clay pipes were distributed at wakes and funerals.” Seanchas 206. “Peirceanna déanta, stocaí deagh-mhianaigh agus siubhlann sí géar ar an mbóthar...” Seanchas 207. “Ba siar Uí Rígáin - agus ba aniar Uí Rígáin.” Seanchas 208. “Baile Mhic Íre a thabharfadh na daoine dá gcuirfí an síol ann!” Seanchas 209. “When a piece of meat is taken out of a house it should be brought back.” Seanchas 210. “Sometimes children are born with a caul (a filmy veil) on the head.” Seanchas 211. “A reddish kind of water is found in low-lying bogs.” Seanchas 212. Gall-Luachair Seanchas 213. “An dall 's a' bacach - is an dall ar tosach.” Seanchas 214. “Greadadh teine gan bhiadh a bhíodh i n-iarthar Bhaile Mhúirne.” Seanchas 215. “In the olden times nobody would take butter (sample, etc.) to a neighbour's house except salt was first sprinkled on it.” Seanchas 216. “When a briar, lace of straw, etc. becomes attached to person's coat-tails, skirt, etc., somebody says...” Seanchas 217. “Do dheinis aonach ghobnait a' screithin de". Sin rud adeirtear i mBaile Mhúirne...” Seanchas 218. “An chéad "side-car" a chonnacthas i mBaile Mhúirne is ag feirmeoir i mBaile Mhic Íre...” Seanchas 219. “When much fuss is being made about a trivial accident...” Seanchas Modh: Formhéadú Zúmáil Léim chuig leathanach / 170 Tagairt chartlainne An Príomhbhailiúchán Lámhscríbhinní, Imleabhar 0596, Leathanach 011 Íomhá agus sonraí © Cnuasach Bhéaloideas Éireann, UCD. Féach sonraí cóipchirt. Íoslódáil Ar an leathanach seo (gan teideal) “The narrator's father and grandfather were blacksmiths and he is also one.” Roinn Roinn Postáil Dáta 3 Nollaig 1938Cineál míre SeanchasTeanga Béarla Modh scríbhneoireachta Lámhscríofa Script scríbhneoireachta Cló Rómhánach Faisnéiseoir Conchubhair Ó Críodáin
1. “Long ago, when the farmers used take their own butter to Cork in fircins it occurred that there was an election...” Seanchas
3. “There is a belief that the last corpse buried in a churchyard has to draw water to the others...” Seanchas
5. “The old people insisted on having spring water in the house each night and some member of the family was appointed...” Seanchas
8. “In the iron-water used in forge (for cooling heated iron) there is a remedy for warts...” Seanchas
9. “There is a belief that a parcel of stone pebbles found on road, if handled by finder, will bring on warts.” Seanchas
12. “If you are going on a journey in the morning, and a hare crosses your path, no luck will attend you during that day.” Seanchas
13. “Upwards of fifty years ago a farmer in Ballingeary found that he could not produce his right amount of butter.” Seanchas
14. “When a farmer suspected somebody of interfering with his butter he went to certain women for advice.” Seanchas
15. “A certain farmer's wife in the western end of the parish of Ballyvourney was known to pay frequent visits to "some woman"...” Seanchas
16. “Giorrfhiadh d'fhescint ar drúcht nú an chuach d'aireachtaint ad' chúl: a foreshadowing of ill luck.” Seanchas
17. “In olden times, when possession of a house or farm was sought, the seller and his (or her) family extinguished the fire...” Seanchas
18. “Muinntir Chiarraighe a' fiafraighe a chéile agus muinntir Chorcaighe is gortaigh i nÉirinn"- the old people used to say.” Seanchas
19. “On another occassion a farmer who lived in Claideach (on the Cork-Kerry Border) had some firkins of butter...” Seanchas
20. “The "Barrach Mór", a landlord who resided in Kilbarry (between Inchigeela and Macroom) was something of a tyrant.” Seanchas
23. “Fear ana-dheisbhéalach ab' eadh an tAthair Ó Domhnaill, sagart paróiste a bhí i mBaile Mhúirne fadó.” Seanchas
24. “Deir an seanchaidhe go bhfuil páirc na fheirm féin ar an gcillín go dtugaidís "Páirc a' Bhuithléirig" uirthe.” Seanchas
30. “Men who went "down the country" (síos amach) digging potatoes "on their hire" were called "cábóga".” Seanchas
31. “I ndroichead na Bandann a bhíodh an chúirt dlighe fadó agus chaitheadh muinntir Bhaile Mhúirne dul ann...” Seanchas
32. “Bhí buachaill aimsire de mhuinntir Loingsigh ag obair ag feirmeoir i mBaile Mhúirne os cionn deich mblian is dachad ó shoin.” Seanchas
36. “Fear a bhí ann fadó agus do phós sé. Ba ghearr go raibh an bhean i gcás mar ní íosfadh sé aon nídh maithe.” Seanchas
37. “In olden times cows "were driven out on the mountain. The "strong" cattle were sent to the top of the mountain.” Seanchas
38. “A meadar (churn) about size of 17-gallon milk-churn, and of almost same pattern, was much used in those times for butter-making.” Seanchas
40. “Fear de mhuinntir Loingsigh, go dtugaidís Diarmuid Shíghle air, a bhí na chómhnuidhe ar na hUlláin.” Seanchas
41. “Bhí Hárry Good (protastúnach agus feirmeoir) i mbun an "relief" i mBaile Mhúirne, sa droch-shaoghal.” Seanchas
42. “In olden times singing was practised as a means of pacifying cows (especially young cows) while milking them.” Seanchas
45. “Christmas was considered by everybody a time of good-will and "people would speak to their enemies and forget grudges".” Seanchas
58. “An uair sin, leis, do bhí sean-tharbh gránna thuas ar Chlaidig agus deirtí go raibh ciall aige chómh maith le h-aon duine.” Seanchas
61. “Do bhí táilliúir eile thiar i gCúil Aodha an uair sin agus sé an ainm a thugaidís air sin ná "táilliúir na Cásga".” Seanchas
65. “Bíodh driosúr ins na sean-thighthibh go léir ar a mbíodh na cupáin agus na báisíní agus na plátaí agus rudaí dá sórd.” Seanchas
67. “Bíodh sé de phlean ag daoine crainn a chur tímpeall an tighe i dtreo go mbeadh foithin aca uatha.” Seanchas
69. “Bhí fear (buachaill aimsire) ag obair ag an seanchaidhe tráth agus do bhí sé pas beag greannmhar ann féin.” Seanchas
71. Speaking of a person in a great hurry people often say "he had wings under him" or "he was in the devil of a hurry". Seanchas
72. Bhí sagart parróiste i mBaile Mhúirne uair agus bhí airgead á dhéanamh suas aige sa tséipéal Domhnach éigin. Seanchas
73. “If two people wash their hands (or faces) in the same wash-bowl, simultaneously, each should spit in the water before.” Seanchas
74. “If a cat is seen sharpening his claws "a visitor is sure to come to the house that day".” Seanchas
76. “If the body of a person does not become rigid after death, this is a sign that some other member of the household...” Seanchas
77. “The first customer to enter a Jew's shops on monday morning will get the article (goods) he requires...” Seanchas
80. “The old people used to say: "uan fireann fionn i dtús na bliana - leanann an rath é sin.” Seanchas
82. “There is a little spring in a rock in the farm of Daniel Desmond, in the townland of Ballymakeera...” Seanchas
83. “When a child dies and is coffined, a clean white cloth is often wound about it (coffin).” Seanchas
84. “The old people used to say (jokingly): "An mó uair a féadfá é seo a rádh gan t'anál a tharraing...” Seanchas
85. “Long ago when farmers in this and surrounding districts used send their butter to Cork it often occurred...” Seanchas
89. “A certain widow (farmer) employed a labourer. One day he was mowing and he noticed the widow "spying on him".” Seanchas
91. “Cuilithe": the visible part of a log (creachail) of black oak (giúis) protruding from a bog.” Seanchas
93. “There was a farmer, on another occassion, who lived in the townland of Gortanacra, Ballyvourney.” Seanchas
96. “Bean a bhí ag díol bó ar aonach éigin - i nÍnse Geimhleach nú i n-áit éigin ó dheas, fadó.” Seanchas
98. “During the tithe-period the soldiers used to terrorise the people, moreover in Ballyvourney and in Macroom.” Seanchas
103. “Formerly, women used to wear large detached pockets fastened with a string about their waists.” Seanchas
108. “In the "bad times" meal was being given out to poor people in the Ballyvourney district...” Seanchas
110. “In those times harness-makers went about from house to house to make or repair "tacking" (harness).” Seanchas
114. “Raw potatoes were put in "gríosach" (ashes in which are numerous little red-hot coals of fire) to roast.” Seanchas
116. “Fear a bhí ann fadó go ndubhairt sé (agus é ag dul ar a ghlúinibh chun na Coróinneach Mhuire a rádh)...” Seanchas
119. “Horse-racing competitions were held in Sléibhín (in immediate vicinity of Macroom) on St. Sthephen's day.” Seanchas
120. “Tá sé 'na liairne téinteain agaibh" - said of an idler who spends his time near fire.” Seanchas
121. “The candles used at wake of first member of family were said to have healing properties.” Seanchas
124. “In the old times, also, men used to wear a frieze vest with "beargain" sleeves attached.” Seanchas
126. “Bhí sagart parróiste i mBaile Mhúirne uair eile agus bhí sé chun an bell a bhí i séipéal Chúil Aodha a thabhairt...” Seanchas
127. “Do bhí seanduine i mBaile Mhúirne go raibh pinginí éigin airgid aige agus do bhí sé pas beag greannmhar ann féin...” Seanchas
129. “In "snowy weather" men made súgáns from straw which they wound about their legs (from upper of boot to knee).” Seanchas
131. Fear a bhí i mBaile Mhúirne roinnt bhlianta ó shoin agus bhí sé chun an dlighe a chur ar dhuine éigin eile. Seanchas
133. “If the eldest member of a family marries "out of the house", the next (in order of age) is said to...” Seanchas
134. “If you lick a lizard for nine mornings fasting, this gives the power to heal all burns...” Seanchas
137. “There is a cure in a dog's tongue. If a person has a sore finger, toe, etc., he should allow the dog to lick it.” Seanchas
139. “The first person entering a byre when a cow has calved should place three "bits" of the dam's dung...” Seanchas
140. “The waters of three townlands - Ballymakura, Allanes and Cnoc an Iubhair - converge at a certain point...” Seanchas
141. “When a farm of land was sold, a sample of the earth was handed to the purchaser by the buyer.” Seanchas
143. “When hens become affected with disease owners often throw one (dead) into neighbour's field.” Seanchas
144. “When butter was packed in firkins and sent to the market there would generally be a little "left over".” Seanchas
145. “During the Land League Agitation Vigilance Committees were appointed in each parish (in the Macroom district).” Seanchas
149. “There is a well in the farm of John Healy, in the townland of Ballymakura called either "tobar an fhíona" or "tobar ingheana".” Seanchas
150. “On one occassion it was reported that the Blessed Virgin had been seen by a man living in the neighbourhood of Coppeen...” Seanchas
151. “Three men who were walking across a hill in Allanes, Ballyvourney, on one occasion "counted seventy-three weasels"...” Seanchas
152. “Old people always said that when a rat-trap was being (or to be) set, the place where it was to be set should never be mentioned...” Seanchas
153. “Rats have earned the dislike of almost everybody and people often treat them in a most cruel manner.” Seanchas
160. “On one occassion an attempt was made to poison Daniel O'Connell (the Liberator) while in London.” Seanchas
162. “In the construction of a ciseán a frame was used. The twigs were stuck into holes in this frame.” Seanchas
167. “In the "bad times" meat was used but once a day - in the evening (or at night), for supper.” Seanchas
169. “Potatoes, salt, and milk formed the main diet of the people and - when eaten at night, as was usual - potatoes were said to cause nightmares...” Seanchas
170. “Do bhí roinnt daoine ó Bhaile Mhúirne agus roinnt eile aca ó Ghleann Fleisge ag teacht ó aonach Neidín lá.” Seanchas
173. “Stands were made for corn-stacks in field to prevent rats and mice from damaging grain.” Seanchas
175. “Misinéir a tháinig go Baile Mhúirne tráth éigin agus bhí sé éisteacht faoisdine istig sa tséipéal.” Seanchas
177. “Peata na bodhaire" was an old woman who used to go about the parish of Ballyvourney, begging.” Seanchas
179. “Almóir" (méid an almóra) - a recess in wall of byre (stall) in which pails were placed.” Seanchas
182. “Do bhí fear i mBaile Mhúirne fadó agus do chuir sagart na parróiste é le capall go dtí aonach Dhún Mhaonmhaighe chun é dhíol ann.” Seanchas
183. “Bhí fear eile i mBaile Mhúirne tímpeall na haimsire sin agus do bhíodh ba seasga aige thiar ar Chlaidig.” Seanchas
186. “In olden times, also, a sort of table - supported by "settle" - was used at meal-time.” Seanchas
187. “The correct method of building a fire of turf is to place the sods in an upright position - not with tops inclining towards centre of fire.” Seanchas
188. “The person who goes astray (loses his way) becomes affected with "measgán mearaidhe"...” Seanchas
190. “The water of these townlands ("uisge na dtrí dteorann") was used to heal lumps in person's throat...” Seanchas
191. “The old people used often refer to "luath a' Domhnaigh" and say that certain cures attached to it.” Seanchas
192. “It is considered unlucky to "meet" one magpie; it is considered lucky to meet two (together).” Seanchas
193. “At one time there was another well in the farm of John Lucey, Ballymakeera - in the centre of a field.” Seanchas
201. “Formerly, the farmers living in Claideach were quite happy and content until the great cloudburst came and drowned the locality.” Seanchas
202. “Do beirbhightí fuil gé agus do measgtí min-choirce léi, agus bainne, gráinnín pionair, inniúin, agus salann.” Seanchas
215. “In the olden times nobody would take butter (sample, etc.) to a neighbour's house except salt was first sprinkled on it.” Seanchas
216. “When a briar, lace of straw, etc. becomes attached to person's coat-tails, skirt, etc., somebody says...” Seanchas
218. “An chéad "side-car" a chonnacthas i mBaile Mhúirne is ag feirmeoir i mBaile Mhic Íre...” Seanchas
(gan teideal) “The narrator's father and grandfather were blacksmiths and he is also one.” Roinn Roinn Postáil Dáta 3 Nollaig 1938Cineál míre SeanchasTeanga Béarla Modh scríbhneoireachta Lámhscríofa Script scríbhneoireachta Cló Rómhánach Faisnéiseoir Conchubhair Ó Críodáin